Volvulus
Wat is het?
We spreken van een volvulus als een gedeelte van de darm om zichzelf heen gedraaid is. Een volvulus kan ontstaan van de maag, de dunne darm en de dikke darm. Als gevolg van de draaiing ontstaat een darmafsluiting. Dit wordt ook wel een ileus genoemd. Voedsel kan dan niet meer door de darm heen. Als de volvulus langere tijd aanhoudt, kan het gedraaide deel van de darm afsterven. Dit komt doordat de bloedtoevoer naar het afgeknelde deel van de darm wordt belemmerd. Hierdoor komt er te weinig zuurstof in de darm.
Lees ook
De darm
De darm is een belangrijk onderdeel van het spijsverteringskanaal. De darm kan worden onderverdeeld in de dunne en de dikke darm. In de dunne darm wordt het voedsel verteerd. De voor het lichaam belangrijke voedingsstoffen worden in de dunne darm opgenomen in het bloed en vervoerd naar de lever. Wat achterblijft in de darm is een dunne massa van bacteriën, dode cellen en onverteerbare voedselresten. Deze dunne ontlasting komt vanuit de dunne darm in de dikke darm terecht. De dikke darm haalt water en zouten uit de ontlasting. Hierdoor wordt de ontlasting ingedikt waarna deze wordt afgevoerd naar de endeldarm (het rectum).
Als de endeldarm vol is, ontstaat het gevoel van aandrang. Dit is het signaal om naar het toilet te gaan. De dikke darm is ruim een meter lang en gaat over in de endeldarm. De dikke darm ligt als een omgekeerde U in de buik.
Oorzaken van volvulus
De oorzaak van een volvulus is in de meeste gevallen niet bekend. Bij zuigelingen kan een volvulus ontstaan door een aangeboren afwijking. Klachten ontstaan dan vaak in de eerste maand na de geboorte door een afwijkende ligging van de darm. Dit wordt ook wel malrotatie genoemd. Bij volwassenen kan een volvulus in de dikke darm ontstaan als er sprake is van een abnormaal lang sigmoïd. Het sigmoïd is het laatste, bochtige gedeelte van de dikke darm dat direct voor de endeldarm ligt.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij volvulus
Een volvulus van de maag geeft buikpijn en braken. Een volvulus van de dunne darm veroorzaakt plotselinge aanvallen van hevige buikpijn (kolieken), misselijkheid, braken en een opgezette buik. Een volvulus van het sigmoïd geeft buikpijn en een opgezette buik. Daarnaast is het wegblijven van de ontlasting en winden een belangrijk signaal.
Een volvulus kan vanzelf terugdraaien. De klachten verdwijnen dan meestal vrij snel vanzelf. Als de draaiing langere tijd aanhoudt, kunnen ernstige complicaties ontstaan. Het gedraaide deel van de darm kan afsterven door een verminderde bloedtoevoer. Er kan ook een darmperforatie ontstaan als de darm open barst. In dat geval is zeer snel operatief ingrijpen noodzakelijk.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van volvulus
De diagnose wordt meestal gesteld aan de hand van karakteristieke klachten, lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek. De arts kan bijvoorbeeld een röntgenfoto maken of een CT-scan doen. Soms kan pas tijdens de operatie een juiste diagnose worden gesteld.
Behandeling van volvulus
Bij een volvulus van de maag en de dunne darm is een operatie vrijwel altijd noodzakelijk. Soms is het voldoende om tijdens de operatie de gedraaide darm of maag terug te draaien. Dit kan alleen als deze niet is aangetast. Als het gedraaide deel van de darm is beschadigd, moet dit deel verwijderd worden. De chirurg hecht vervolgens de resterende delen van de darm aan elkaar.
In sommige gevallen, als er een deel van je darm is verwijderd, krijg je na de operatie een stoma. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting via je buikwand. Meestal is dit een tijdelijk stoma dat wordt aangelegd om de genezing van de darm te bevorderen.
Bij een volvulus van het sigmoïd kan het gedraaide deel van de darm soms tijdens een endoscopie (kijkonderzoek) teruggedraaid worden. Hierbij wordt een flexibele slang via je anus ingebracht in de darm. Vaak is de plaats van de draaiing heel goed te zien. Tijdens de endoscopie kan de volvulus worden terug gedraaid. Helaas ontstaat dan vaak na enige tijd opnieuw een volvulus. Dit heet een ‘intermitterende sub-volvulus’. Als dat gebeurt, is operatief ingrijpen meestal alsnog noodzakelijk.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
