Speekselklier
ontsteking
Wat is het?
We hebben drie speekselklieren: de oorspeekselklier, de onderkaakspeekselklier en de ondertongspeekselklier. Als één van voorgenoemde klieren gaat ontsteken, spreekt men van een speekselklierontsteking. Een speekselklierontsteking die steeds weer terugkomt wordt een chronische speekselklierontsteking genoemd.
In de mondholte komen de afvoerkanalen van de verschillende speekselklieren uit die samen het speeksel produceren dat met voedsel vermengd wordt. De productie van speeksel is belangrijk omdat het ervoor zorgt dat de mond niet uitdroogt. Daarnaast is speeksel van belang bij de spijsvertering. Voedsel wordt zacht en gladder doordat het met speeksel wordt vermengd. De stof amylase die in speeksel zit, is belangrijk voor de omzetting van zetmeel in ons eten naar suikers.
Oorzaken van speekselklierontsteking
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken van een speekselklierontsteking:
- Een infectie met een bacterie of virus
Dit is de meest voorkomende oorzaak. - Het syndroom van Sjögren
Dit is een chronische ontsteking van de speekselklieren waarbij te weinig speeksel wordt gevormd. Dit syndroom kan voorkomen bij reuma en bij leverziekten. - Speekselstenen
De speekselstenen (samengeklonterde kalkdeeltjes) belemmeren de afvoer van speeksel waardoor een ontsteking kan ontstaan. Meestal zitten de stenen in de onderkaakspeekselklier. De oorzaak van stenen is vaak niet duidelijk. Vaak wordt er veel calcium in het speeksel gevonden. Verder kunnen speekselstenen ontstaan bij het gebruik van bepaalde medicijnen en bij uitdroging.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij speekselklierontsteking
Klachten bij een speekselklierontsteking zijn:
- Pijn en zwelling
Dit kan zowel in de mond als uitwendig zichtbaar en voelbaar zijn. - Droge mond
Dit kan het gevolg zijn van een vernauwing of verstopping in een afvoergang waardoor er geen of minder speeksel in de mond komt. - Speeksel dat er troebel uit ziet.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van speekselklierontsteking
De diagnose wordt gesteld op basis van het klachtenpatroon en het zien en/of voelen van een zwelling. De huisarts kan je eventueel doorverwijzen naar de KNO-arts (keel-, neus- en oorarts) voor het stellen van de diagnose en voor de behandeling. Speekselstenen kunnen worden aangetoond door middel van röntgenonderzoek met contrastvloeistof.
Behandeling van speekselklierontsteking
Er zijn verschillende behandelingen van een speekselklierontsteking mogelijk:
Een sialendoscopie is een veelbelovende nieuwe methode die nog niet in alle ziekenhuizen wordt uitgevoerd. Met dit kijkonderzoek kijkt de arts met een kleine camera via de afvoergang in de speekselklier. De arts kan via de camera kleine steentjes weghalen en eventueel kleine ingrepen uitvoeren. Deze methode kan alleen toegepast worden bij klachten van de oorspeekselklier en de onderkaakspeekselklier. De speekselklier onder de tong heeft teveel afvoergangetjes voor deze methode. Het kijkonderzoek wordt gedaan onder algehele narcose. Je arts kan je over deze behandeling informeren.
Als de ontsteking veroorzaakt wordt door een infectie met een bacterie kan de arts antibiotica voorschrijven. Daarbij kan de arts je pijnstillers adviseren tegen de pijn. Om de zwelling te verminderen is het belangrijk de keel/nek warm te houden. Wanneer de speekselklierontsteking wordt veroorzaakt door speekselstenen kan massage helpen. Soms verdwijnen de speekselstenen door deze massage, maar vaak is een operatie noodzakelijk om de stenen te verwijderen.
Bij een chronische ontsteking of bij terugkerende ontsteking van de speekselklier is het soms noodzakelijk de ontstoken klier operatief te verwijderen. Heel soms wordt bestraling als behandeling toegepast.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
