Kan iemand met een leveradenoom veilig zwanger worden? Een zwangerschap is mogelijk, maar het is belangrijk om dit goed te bespreken met zowel een MDL-arts als jouw gynaecoloog. Er bestaat geen algemeen geldend advies voor vrouwen met een leveradenoom en een zwangerschapswens, omdat elke situatie anders is. Niet alleen de grootte van het adenoom, ook de plaats van het adenoom in de lever speelt een rol in dat advies. Er is een kans dat een adenoom gaat groeien tijdens een zwangerschap, maar dit hoeft niet. Vrouwen met een klein adenoom (kleiner dan 5 cm) lijken veilig zwanger te kunnen worden. Samen met jouw behandelaars kun je de afweging maken of een zwangerschap in jouw situatie veilig is. Als je eenmaal zwanger bent, wordt jouw lever gedurende de hele zwangerschap intensief gecontroleerd.
Lever
adenoom
Wat is het?
Een leveradenoom is een goedaardige tumor in de lever. Leveradenomen zijn meestal duidelijk begrensd en afgekapseld. Dit is een belangrijk verschil met kwaadaardige levertumoren. De grootte van een leveradenoom kan erg verschillend zijn: van 1 centimeter tot meer dan 20 centimeter.
Leveradenomen komen vooral voor bij vrouwen in de leeftijd van 20-50 jaar, maar kunnen ook bij mannen voorkomen. Het is een zeldzame aandoening. Heel soms kunnen grote adenomen gaan bloeden of kwaadaardig worden.
Oorzaak van leveradenoom
Het ontstaan van leveradenomen heeft in veel gevallen waarschijnlijk te maken met hormonen. Leveradenomen worden voornamelijk vastgesteld bij vrouwen na langdurig gebruik van orale anticonceptiemiddelen (‘de pil’) en tijdens zwangerschap. Het hormoon oestrogeen speelt hierbij vermoedelijk een belangrijke rol. Zeldzamere oorzaken zijn stofwisselingsziekten, het gebruik van anabole steroïden of het in de familie voorkomen van leveradenomen in combinatie met diabetes (suikerziekte). In het laatste geval gaat het om een erfelijke variant. Ook overgewicht is een algemene risicofactor voor het krijgen van een of meer adenomen.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij leveradenoom
Een leveradenoom kan aanwezig zijn zonder dat iemand klachten heeft. Een adenoom wordt dan vaak bij toeval ontdekt. Leveradenomen kunnen echter wel klachten veroorzaken. Veel patiënten geven aan last te hebben van (vage) buikpijn rechtsboven in de buik.
Leveradenomen kunnen heel soms gaan bloeden, waardoor de lever opzwelt. In hele extreme gevallen scheurt het adenoom, wat ernstige inwendige bloedingen kan veroorzaken. Deze kans is met name aanwezig bij grote adenomen. Klachten die hierbij ontstaan zijn hevige buikpijn en een plotselinge lage bloeddruk. Dit kan vervolgens weer tot hartkloppingen en duizeligheid of flauw vallen leiden.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van leveradenoom
Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk om de diagnose leveradenoom te stellen. De huisarts zal lichamelijk onderzoek doen. Hierbij kan de lever pijnlijk en opgezet aanvoelen. Met bloedonderzoek kunnen afwijkingen in de leverfuncties aangetoond worden. Een leveradenoom geeft echter lang niet altijd afwijkende leverfuncties. De huisarts kan je daarom doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek. In eerste instantie wordt daar vaak een (contrast) echo van de lever gemaakt. Deze wordt zo nodig gevolgd door verder beeldvormend onderzoek om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen. Veel vaker worden leveradenomen per toeval gevonden, bijvoorbeeld bij een radiologisch onderzoek van de bovenbuik.
De volgende onderzoeken kunnen ingezet worden om de diagnose leveradenoom te stellen:
Een echografie is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven. Jouw buik wordt ingesmeerd met een soort gel om de geluidsgolven goed te geleiden. Vervolgens beweegt de arts over jouw buik met een apparaatje dat geluidsgolven uitzendt en weer opvangt. De verschillende soorten weefsels in en rond de lever weerkaatsen deze golven allemaal op een andere manier. De teruggekaatste golven vormen op een monitor een beeld. Soms wordt contrastvloeistof gebruikt bij een echografie om een nog beter beeld te krijgen, deze contrastvloeistof wordt via een ader ingespoten. Tumoren zijn meestal op te sporen met een (contrast)echo. In sommige gevallen is een CT-scan, MRI-scan of leverbiopsie nodig om met zekerheid vast te stellen dat het om een leveradenoom gaat.
Een CT-scan en een MRI-scan zijn beeldvormende onderzoeken die een nauwkeuriger beeld geven dan een echo. Een CT-scan wordt gemaakt met behulp van röntgenstralen. Bij een MRI-scan wordt gebruik gemaakt van een sterk magneetveld en radiogolven. Bij beide onderzoeken spuit de arts meestal een contrastmiddel in jouw bloed om een duidelijker beeld te krijgen. Jouw lever wordt op beeld weergegeven in doorsneden (plakjes). Een leveradenoom is het beste te zien op een MRI-scan met een lever specifiek contrast.
In sommige gevallen is een leverbiopsie noodzakelijk om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen of het type adenoom te kunnen bepalen. Bij dit onderzoek brengt de arts een dunne, holle naald via jouw buikwand tussen jouw ribben. De arts schuift deze naald op tot in de tumor in de lever. Hier zuigt hij vervolgens wat weefsel af. Dit weefsel (het biopt) wordt vervolgens in het laboratorium onderzocht. Een leverbiopsie wordt onder plaatselijk verdoving gedaan, vaak gecombineerd met een roesje waardoor je slaperig bent. Er is een kleine kans op complicaties zoals bloedingen. Het is daarom geen onderzoek van eerste keus.
In veel ziekenhuizen worden patiënten met een leveradenoom standaard getest op hepatitis B en C. Dit wordt gedaan omdat bij een (chronische) hepatitis B of C het veel moeilijker is om onderscheid te maken tussen een goedaardig leveradenoom en een kwaadaardige levertumor (HCC). Als dit onderscheid lastig te maken is, kan toch een operatie geadviseerd worden. Mensen kunnen besmet zijn met het hepatitis B of C virus zonder het te merken.
Behandeling van leveradenoom
Als met zekerheid de diagnose leveradenoom is gesteld, is de volgende stap het wegnemen van alle zaken die invloed kunnen hebben op de groei van het leveradenoom. Bijvoorbeeld door het stoppen van de anticonceptiepil of prikpil bij vrouwen. Na een aantal maanden wordt bekeken wat er van het adenoom overgebleven is.
Afhankelijk van de grootte van het adenoom, de kans op bloedingen en de klachten, kan de arts het volgende voorstellen:
- Stoppen pilgebruik
Vrouwen met een leveradenoom die de anticonceptiepil gebruiken, wordt aangeraden daarmee te stoppen. In sommige gevallen wordt het adenoom na het stoppen met pilgebruik namelijk (veel) kleiner en is geen verdere behandeling nodig. Een hormoonspiraal (‘spiraaltje’) kan wel gewoon gebruikt worden. - Afvallen bij overgewicht
Mensen met overgewicht (hoog BMI) hebben een verhoogd risico op het krijgen van een of meer adenomen. Deze mensen krijgen daarom het advies om af te vallen.
- Regelmatig beeldvormend onderzoek
Om het leveradenoom in de gaten te houden kan de arts voorstellen dat u zich regelmatig laat controleren op de polikliniek door middel van beeldvormend onderzoek. De frequentie en termijn van de controles is verschillend. Dit is afhankelijk van de grootte en de plaats van het adenoom en van uw klachten. - Een verwijdering van het adenoom
Soms wordt een ingreep voorgesteld om het adenoom te verwijderen (operatie). Soms moet het adenoom daarvoor eerst verkleind worden. Een leveradenoom geeft een kleine kans op bloedingen. Hoe groter de tumor, hoe groter het risico op een bloeding. Vanaf 5 cm wordt de tumor daarom vaak operatief verwijderd. Als de tumor kleiner is meestal niet.
De lever is een orgaan met een goed herstelvermogen. Een operatie is echter ingrijpend en niet altijd mogelijk. Bovendien is er altijd een kans op complicaties. De arts zal daarom alleen voorstellen om te opereren als:
- De diagnose leveradenoom niet met zekerheid te stellen is
- Je een dermate groot leveradenoom hebt, dat er een reële kans is op complicaties door scheuren
- Je besmet bent met het hepatitis B of C virus
- Je veel last hebt van klachten, waarvan de redelijke verwachting is dat die klachten zullen verdwijnen na verwijdering van het leveradenoom.
Bij mensen met hepatitis B of C is het onderscheid tussen een kwaadaardige levertumor en een goedaardig leveradenoom moeilijk te maken. Daarom wordt bij hen het adenoom wel vaak operatief verwijderd.
Follow up
Bij adenomen groter dan 5 cm en als er sprake is van meerdere adenomen, word je altijd onder controle gehouden. Er wordt dan regelmatig beeldvormend onderzoek uitgevoerd. Voor vrouwen met een op zichzelf staand, klein adenoom geldt dat de controles niet meer nodig zijn zodra zij in de menopauze stoppen met het aanmaken van het hormoon oestrogeen. De frequentie van de controles hangt af van het type adenoom en de grootte. Er wordt onderzoek gedaan naar de verschillende types leveradenomen en welk controleschema het beste is per type.
Leveradenoom en zwangerschap
Patiëntenvereniging
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
