Bij de volgende klachten is het belangrijk dat je naar je huisarts gaat:
Functionele
maagklachten
Wat is het?
Wanneer er bij onderzoek geen afwijkingen worden gevonden voor maagklachten spreekt men van functionele maagklachten.
Ongeveer een op de vier mensen in Nederland heeft wel eens last van de maag. De oorzaak is dan vaak brandend maagzuur (reflux) of bijvoorbeeld een maagzweer. Soms zijn deze en andere aandoeningen door middel van onderzoek uitgesloten en blijven mensen toch maagklachten houden. Deze maagklachten waarvoor geen aanwijsbare oorzaak gevonden wordt, noemen we functionele maagklachten.
Functionele maagklachten zijn medisch gezien niet ernstig. Voor veel patiënten zijn de klachten echter erg vervelend en soms pijnlijk. Functionele maagklachten komen veel voor. De klachten hebben vaak grote invloed op het dagelijks leven.
alle info op een rijin onze brochure over maagklachten
De maag
De maag is een belangrijk onderdeel van ons spijsverteringsorgaan. In de maag wordt het voedsel gekneed en vermengd met maagsap. De binnenkant van de maag is bekleed met een dikke laag slijmvlies. Zo wordt de maag beschermd tegen het zure maagsap. In maagsap zitten onder andere zoutzuur en enzymen. De enzymen breken het voedsel alvast af. Het zoutzuur maakt ziekmakende bacteriën in het voedsel dood. De buitenkant van de maag bestaat uit een dikke spierlaag. Deze spieren zorgen ervoor dat voedsel wordt fijngemalen en vermengd met maagsap. Op de overgang van de slokdarm naar de maag bevindt zich een sluitspiertje. Dit gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm de maag in gaat en sluit zich daarna weer. Het sluispiertje zorgt ervoor dat voedsel vanuit de maag niet terug de slokdarm instroomt. Het voedsel blijft gemiddeld drie uur in de maag. Bij vet eten heeft de maag meer tijd nodig. Daarna gaat het voorbewerkte voedsel via de maaguitgang in kleine porties door naar de twaalfvingerige darm.
Oorzaak van functionele maagklachten
De twee meest voorkomende oorzaken van functionele maagklachten zijn een overgevoelige maag en een vertraagde maagontlediging (luie maag).
Overgevoelige maag
Bij een overgevoelige maag is men overgevoelig voor prikkels uit het maag-darm kanaal. Iemand met functionele maagklachten voelt hier pijn waar een ander niets voelt. De oorzaak hiervan is onbekend. Aan het slijmvlies van de maag en de slokdarm is niets bijzonders te zien. Bij veel mensen is de oorzaak waarschijnlijk een combinatie van meerdere factoren. Zoals een doorgemaakte infectie, een verstoorde beweging van de maag, het voedingspatroon of psychische factoren.
Luie maag
Een luie maag komt door een storing in de beweging van de maag. Men noemt dit ook wel een vertraagde maagontlediging. Bij een luie maag trekt de maagspier te weinig of te onregelmatig samen. Het voedsel wordt hierdoor niet goed fijngemalen en blijft langer in de maag dan normaal. Soms blijft de voeding wel vijf uur of langer in de maag in plaats van drie uur. Bij veel mensen is de oorzaak van een luie maag niet bekend. Stress en spanningen kunnen de klachten beïnvloeden. Ook suikerziekte kan een luie maag veroorzaken, doordat de hoge bloedsuikers de zenuwen hebben beschadigd die de maag aansturen.
Ariënne: 'Ik heb constant het gevoel dat ik vol zit.'
Ariënne heeft gastroparese, ofwel: een vertraagde maaglediging. ‘In mijn hoofd ben ik de hele dag mijn eetmomenten aan het plannen.’
Lees hier haar verhaalHoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij functionele maagklachten
Klachten die voor kunnen komen bij een overgevoelige maag en een vertraagde maagontlediging zijn:
- pijn in de bovenbuik
- misselijkheid
- opboeren en oprispingen
- een opgeblazen gevoel
- snel een vol gevoel hebben
- soms braken
Bij een luie maag kun je ook last hebben van brandend maagzuur (reflux). Door het terugstromen van maaginhoud in de slokdarm kun je verder last krijgen van een pijnlijk of branderig gevoel in de buurt van het borstbeen.
Wanneer naar de huisarts?
Hoe gaat het verder?
Diagnose van functionele maagklachten
Meestal wordt de diagnose gesteld door de huisarts op basis van het klachtenpatroon. Afhankelijk van de ernst van de klachten kan de huisarts je doorverwijzen naar het ziekenhuis voor verder onderzoek om andere aandoeningen uit te sluiten. Wanneer bij onderzoek geen afwijkingen worden gevonden en de maagklachten blijven aanhouden, krijg je de diagnose functionele maagklachten.
Criteria functionele maagklachten
Wereldwijd zijn door medisch specialisten criteria vastgesteld wanneer bij iemand de diagnose functionele maagklachten kan worden gesteld. Deze criteria zijn:
Er is sprake van een of meer van onderstaande symptomen:
- een vervelend vol gevoel na de maaltijd
- snelle verzadiging
- pijn in de maagstreek
- een brandend gevoel in de maagstreek
De klachten moeten minstens zes maanden geleden begonnen zijn. Als de patiënt gedurende drie van die zes maanden voldoet aan de criteria, kan de diagnose functionele maagklachten gesteld worden.
Als de klachten ook kunnen wijzen op een andere aandoening, dan moet die eerst uitgesloten worden. De volgende onderzoeken kunnen worden gedaan om een andere aandoening uit te sluiten:
Een gastroscopie is een kijkonderzoek van de maag. De arts gaat met een flexibele slang (endoscoop) via je mond en slokdarm naar je maag. Op de endoscoop zit een kleine camera en een lampje waardoor de arts de binnenkant van je maag kan bekijken. Met een gastroscopie kunnen aandoeningen als een maagslijmvliesontsteking, besmetting met de Helicobacter pylori bacterie of een maagzweer uitgesloten worden. Ook kan bij dit onderzoek een beschadiging van de slokdarm aangetoond of uitgesloten worden. Wanneer de arts tijdens een gastroscopie voedselresten van voorgaande dagen terug kan vinden, kan er sprake zijn van een luie maag.
Een gastroscopie is een onderzoek dat als vervelend ervaren kan worden. Het is daarom altijd goed om te overwegen of een gastroscopie nodig is of niet. Als er sprake is van functionele maagklachten, is het meestal niet zinvol om een gastroscopie te ondergaan, omdat er in de maag zelf geen afwijkingen te zien zijn. De voor- en nadelen van een gastroscopie zijn te lezen op de pagina gastroscopie.
Met een maagontledigingsonderzoek kan een arts een luie maag vaststellen. Voorafgaand aan het onderzoek eet je een testmaaltijd met een kleine hoeveelheid radioactieve stof. Vervolgens gaat je één tot twee uur voor een speciale camera zitten. De weg die de testmaaltijd aflegt, kan zo gevolgd worden. Dit onderzoek wordt ook wel een maagontlediging-scintigrafie genoemd. Scintigrafie wil zeggen dat gebruik wordt gemaakt van radioactiviteit.
Behandeling van functionele maagklachten
Omdat de oorzaak van de klachten niet bekend is, is het niet mogelijk om functionele maagklachten gericht te behandelen. Soms helpen aanpassingen in je voeding de klachten te verminderen. Meer informatie vind je bij ‘tips en adviezen’. Daarnaast kan je arts zo nodig medicijnen voorschrijven tegen de pijn. In sommige gevallen van een overgevoelige maag kunnen lage doseringen van bepaalde antidepressiva de prikkels vanuit het maagdarmkanaal verminderen. Deze medicijnen worden pas voorgeschreven als klachten je erg beperken of gepaard gaan met aanzienlijk gewichtsverlies. Jouw arts kan je hierover meer vertellen.
Bij een vertraagde maagontlediging kan de arts in sommige gevallen medicijnen voorschrijven die de werking van de spieren in de maag stimuleren. Deze medicijnen heten prokinetica. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de spieren in de maagwand regelmatiger samentrekken en versnellen de maaglediging.
Bij apotheek en drogist zijn allerlei middelen te koop die je maagklachten kunnen verlichten. Bijvoorbeeld Iberogast®, een mengsel van plantaardige kruidenextracten. Als jouw klachten niet zo ernstig zijn, kun je deze middelen een tijdje proberen. Vraag aan de apotheek of drogist welk medicijn in jouw geval het beste is. Wanneer jouw klachten na een paar weken niet verdwijnen of wanneer ze je erg belemmeren, is het verstandig om naar jouw huisarts te gaan.
Wees bij maagklachten altijd voorzichtig met het (regelmatig) gebruik van aspirine® en ontstekingsremmende pijnstillers (zogenaamde NSAID’s), zoals ibuprofen® en diclofenac®. Deze medicijnen kunnen maagklachten juist verergeren.
Wat kan ik doen?
Van bepaalde voedingsmiddelen is bekend dat ze maagklachten kunnen veroorzaken of verergeren. Het is echter vaak heel persoonlijk waar mensen klachten van krijgen. Vermijd de producten waar je last van krijgt zoveel mogelijk, maar probeer wel gevarieerd te blijven eten. Wanneer je een bepaalde groep voedingsmiddelen (bijvoorbeeld zuivelproducten) schrapt uit je menu, kunnen er tekorten ontstaan. Hierdoor kun je juist klachten krijgen. Een diëtist kan je helpen met een persoonlijk en evenwichtig voedingsadvies.
Tips en adviezen bij een overgevoelige maag
Tips en adviezen bij een luie maag
Lotgenotencontact
Gastrostars is de patiëntenorganisatie voor iedereen met een maagverlamming en andere bijkomende lichamelijke aandoeningen zoals een vertraagde of slecht werkende darmfunctie. Ook is er een besloten Facebookgroep voor lotgenotencontact: lotgenotencontact Gastroparese & Darmfalen. Hier kan je terecht voor lotgenotencontact en informatie op het gebied van gastroparese en darmfalen.
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.
In samenwerking met:
Dr. Liesbeth Kager, MDL-arts
Dr. Ellen Witteman, MDL-arts
Laatst herzien:
Juni 2018
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
