Darm-
invaginatie
Wat is het?
We spreken van een darminvaginatie als een deel van de darm in het daaropvolgende deel van de darm schuift. Als gevolg van de darminvaginatie ontstaat een darmafsluiting of ileus. De doorstroming van voedsel door de darm wordt hierdoor geblokkeerd. Een darminvaginatie kan vanzelf weer verdwijnen doordat de darm terugschuift. Soms treden darminvaginaties met tussenpozen op.
Wanneer de darminvaginatie lang duurt, kan het ingestulpte deel van de darm afsterven. Dit komt doordat de bloedtoevoer naar dat deel van de darm ernstig wordt belemmerd. Er ontstaat dan een tekort aan zuurstof waardoor dit deel van de darm kan afsterven. Hierdoor ontstaat een levensbedreigende situatie.
Darminvaginaties komen vooral voor bij jonge kinderen tussen de drie en twaalf maanden oud. Het ontstaat vaker bij jongens dan bij meisjes. Een darminvaginatie komt meestal voor op de overgang van de dunne darm naar de dikke darm. Hierbij schuift een gedeelte van de dunne darm in het eerste deel van de dikke darm. Een darminvaginatie kan echter ook op een andere plek in de dunne darm optreden. In dat geval komen in de dunne darm vaak op meerdere plaatsen tegelijkertijd invaginaties voor.
Bij oudere kinderen en volwassenen komen darminvaginaties weinig voor. Soms kan een darminvaginatie optreden van de dikke darm in de endeldarm.
De darm
De dunne darm van een volwassen persoon is ongeveer vijf meter lang. De dikke darm is ruim een meter lang en gaat over in de endeldarm. De endeldarm is het laatste deel van het spijsverteringskanaal.
In de dunne darm vindt het belangrijkste deel van de voedselvertering plaats. Belangrijke voedingsstoffen worden via de wand van de dunne darm aan het lichaam afgegeven.
Het lichaam heeft deze voedingsstoffen onder andere nodig voor energie en als bouwstof om te kunnen groeien. Dat wat over is, een waterdunne brij van onverteerbare voedselresten, verlaat de dunne darm en komt in de dikke darm terecht.
In de dikke darm worden vocht, zouten en mineralen aan de ontlasting onttrokken waardoor deze indikt. Hierdoor ontstaat uiteindelijk een soepele ontlasting. Deze wordt tijdelijk opgeslagen in de endeldarm. Als de endeldarm vol is, krijgen we aandrang. Dit is het signaal om naar het toilet te gaan.
Oorzaak van darminvaginatie
De oorzaak van een darminvaginatie is niet altijd bekend. Bij kinderen kan een Meckel divertikel, een poliep of een andere afwijking in de darm de oorzaak zijn van een darminvaginatie. Bij volwassenen kan een poliep, een darmtumor of een andere afwijking in de darm de oorzaak zijn. Door de knijpbewegingen (peristaltiek) van de darm, wordt de poliep of tumor in de richting van de anus geduwd. Hierdoor kan het darmgedeelte met de poliep of tumor in het volgende deel van de darm schuiven.
Bij volwassenen kan een darminvaginatie ook ontstaan als de wand van de endeldarm is verzwakt en uitgezakt. Door hard te persen, bijvoorbeeld bij verstopping (constipatie), kan een darminvaginatie ontstaan.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij darminvaginatie
Buikpijn
Een darminvaginatie veroorzaakt bij kinderen meestal hevige aanvallen van buikpijn. Het kind huilt veel, moet vaak braken en trekt vaak zijn beentjes op. Tussen de aanvallen door is het kind weer rustig maar meestal ziet hij of zij er wel bleek en ziek uit. Het vele braken zorgt bij kinderen snel voor uitdrogingsverschijnselen. Je kunt uitdroging herkennen aan bijvoorbeeld sufheid en weinig plassen. Veel kinderen verliezen ook wat slijm en bloed uit de anus. Bij deze klachten moet snel worden ingegrepen. Anders is er een kans dat het ingestulpte deel van de darm afsterft. Hierdoor kunnen allerlei complicaties optreden zoals een darmperforatie (waarbij de darmwand openbarst) en een buikvliesontsteking (peritonitis).
Ileus
Volwassenen waarbij een poliep of tumor de oorzaak is van de darminvaginatie hebben vergelijkbare klachten. De darminvaginatie met de poliep of tumor zorgt voor een volledige afsluiting van de darm, een ileus. Ook in dit geval moet er snel een operatie plaatsvinden om complicaties te voorkomen.
Ernstige verstopping
Door een darminvaginatie van een uitgezakte endeldarm bij volwassenen kan een zeer ernstige verstopping ontstaan. De endeldarm kan bekneld raken door het harde persen. Hierdoor wordt de bloedtoevoer belemmerd en kunnen er zweertjes en wondjes in de endeldarm ontstaan.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van darminvaginatie
De diagnose wordt vaak gesteld aan de hand van de klachten en een lichamelijk onderzoek. Bij kinderen wordt meestal ook een echografie van de buik gemaakt.
Een echografie is een beeldvormend onderzoek, waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven. Bij volwassenen wordt meestal een CT-scan van de buik gemaakt om de diagnose ‘darminvaginatie’ te bevestigen.
Behandeling van darminvaginatie
Als een invaginatie snel wordt vastgesteld, kan de arts soms proberen om de darm voorzichtig terug te duwen. Dit gebeurt tijdens het röntgenonderzoek met de contrastvloeistof. De arts kan ook proberen de invaginatie te laten verdwijnen door een klysma met een zoutoplossing of met lucht. Als dat niet lukt, is een operatie noodzakelijk.
Wanneer de arts vermoedt dat er sprake is van een darmperforatie, dan moet u direct geopereerd worden. Tijdens de operatie wordt de darm eerst voorzichtig teruggeduwd.
Vervolgens verwijdert de chirurg het aangetaste deel van de darm. De uiteinden hecht de chirurg aan elkaar. In sommige gevallen is een tijdelijk stoma nodig om de darm de kans te geven goed te herstellen. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting op uw buik.
Als er sprake is van een tumor of een poliep, dan wordt deze ook direct verwijderd door de chirurg. In het geval van een uitgezakte endeldarm kan er een zogenaamde rectopexie worden gedaan. Een rectopexie is een operatieve ingreep waarbij de endeldarm omhoog wordt gehaald en aan het stuitje wordt vastgehecht.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
