Om verspreiding binnen het ziekenhuis te voorkomen, moet het ziekenhuispersoneel diverse maatregelen nemen. In het ziekenhuis zijn namelijk veel andere mensen uit risicogroepen die besmet kunnen raken en ziek kunnen worden. De patiënt komt daarom op een aparte kamer te liggen. Artsen en verpleegkundigen moeten extra hygiënische maatregelen nemen bij de verzorging van de patiënt. Hetzelfde geldt voor de kamer en sanitaire voorzieningen. Als je ooit klachten hebt gehad als gevolg van Clostridium difficile is het verstandig om alert te blijven. Bij nieuwe diarreeklachten is het belangrijk dat je contact opneemt met jouw arts. Het kan zijn dat er sprake is van een zogenaamde herinfectie, ook wel recidief genoemd. Ook hier geldt dat met name mensen uit bovengenoemde risicogroepen kans hebben op een herinfectie.
Clostridium difficile
infectie
Wat is het?
De wand van de dikke darm is aan de binnenkant helemaal bekleed met bacteriën. Bij een gezond, evenwichtig microbioom zijn alle plekjes op de darmwand bezet. Bij een microbioom dat uit evenwicht is, kunnen lege plekken ontstaan. Op iedere lege plek waar nog geen bacterie ‘woont’, kan een nieuwe bacterie zich gemakkelijk nestelen. Dit gebeurt met name door schadelijke bacteriën die we binnenkrijgen via de voeding. Schadelijke bacteriën die al in de darm leven, kunnen zich ook gemakkelijker vermenigvuldigen als er lege plekken in de darm zijn. Op die manier kunnen de schadelijke bacteriën sterk in aantal toenemen en klachten gaan veroorzaken.
Een mogelijk schadelijke bacterie is Clostriudium difficile. In een gezond microbioom veroorzaakt deze bacterie geen klachten. Als de Clostridium difficile zich echter gaat vermenigvuldigen, kan deze bacterie zoveel giftige stoffen produceren dat we er ziek van worden.
Wat is Clostridium difficile?
Clostridium difficile is een bacterie die bij ongeveer 50% van de pasgeboren baby’s en 9% van de volwassenen in de darm voorkomt. Onder normale omstandigheden veroorzaakt deze bacterie geen klachten. Clostridium difficile is dan een ‘onderdeel van’ het microbioom en krijgt geen kans om zich te vermenigvuldigen.
Microbioom en Clostridium difficile
Het microbioom is een verzamelnaam voor de miljoenen bacteriën die in onze darm leven. Dit zijn zowel nuttige als (mogelijk) schadelijke bacteriën. Als het microbioom in evenwicht is, dan krijgen de schadelijke bacteriën geen kans om zich te vermenigvuldigen. De schadelijke bacteriën kunnen pas klachten veroorzaken wanneer zij zich vermenigvuldigen. Dit wordt ook wel koloniseren genoemd.
Schadelijke bacteriën die de overhand krijgen in de darm kunnen verschillende klachten veroorzaken. Dat komt bijvoorbeeld doordat deze bacteriën giftige stoffen (toxinen) produceren. Mensen kunnen ziek worden van deze giftige stoffen.
Iedereen heeft zijn eigen, uniek microbioom: een samenstelling van nuttige en schadelijke bacteriën. Bij een gezond en evenwichtig microbioom zijn de nuttige bacteriën in de meerderheid. Als de schadelijke bacteriën de overhand krijgen, kunnen we klachten krijgen en ziek worden.
Oorzaak van een infectie met Clostridium difficile
Clostridium difficile veroorzaakt alleen klachten bij mensen van wie het microbioom ernstig verstoord is. Er worden dan giftige stoffen geproduceerd die darmklachten veroorzaken. Ons microbioom kan ernstig uit evenwicht raken door onder andere:
- Ziekte of een infectie waardoor verminderde weerstand kan bestaan.
- Bepaalde behandelingen zoals een (buik)operatie, gebruik van sommige medicijnen of door bestraling.
Ernstige klachten ontstaan eigenlijk alleen bij mensen die erg verzwakt zijn. Risicogroepen zijn daarom:
- Oude of zeer jonge mensen.
- Mensen die in het ziekenhuis liggen en bijvoorbeeld geopereerd zijn.
- Mensen die chemotherapie krijgen.
- Mensen die (langdurig) afweeronderdrukkende medicijnen gebruiken.
- Bijna altijd is er sprake van recent antibiotica gebruik bij de patiënt.
Besmetting komt vooral voor in ziekenhuizen omdat daar veel mensen uit bovengenoemde risicogroepen zijn. Mensen in het ziekenhuis die niet ernstig ziek zijn, lopen geen risico om klachten te krijgen. Dus ook voor bezoekers en personeel zijn er geen risico’s.
Een mogelijke risicofactor voor een infectie met Clostridium difficile is het gebruik van maagzuurremmers. Maagzuur vormt normaal gesproken een barrière voor de bacteriën die we binnenkrijgen. Door het agressieve zuur worden veel van deze bacteriën al gedood voordat ze in de darm aankomen. Mensen die maagzuurremmers gebruiken zijn daarom mogelijk vatbaarder voor infecties door bacteriën. Het blijft echter een feit dat Clostridium difficile zich alleen kan vermenigvuldigen en klachten kan veroorzaken als het microbioom verstoord is.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij een infectie met Clostridium difficile
De voornaamste klacht die ontstaat als Clostridium difficile zich gaat vermenigvuldigen in de darm is diarree. Dit wordt ook wel ‘Clostridium difficile associated diarrhoea’ (CDAD) genoemd. Daarbij kan misselijkheid, buikpijn, krampen en soms koorts voorkomen.
Bij ernstig zieke mensen kunnen als gevolg van een infectie belangrijke problemen ontstaan:
- uitdroging
- (tijdelijk) stil komen te liggen en dus niet meer werken van de darm
- (ernstige) ontstekingen in de darm. In zeldzame gevallen ontstaat een darmperforatie als gevolg van zo’n ontsteking. Een darmperforatie is een gat in de darmwand. Bacteriën uit de darm kunnen dan in de buikholte terecht komen. Hierdoor ontstaat een buikvliesontsteking die levensbedreigend kan zijn. De patiënt moet direct worden geopereerd.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van een infectie met Clostridium difficile
Een infectie kan aangetoond worden door middel van ontlastingsonderzoek. Er zijn verschillende onderzoeken mogelijk. Het onderzoek dat de voorkeur verdient, is een ontlastingsonderzoek naar toxines die de bacterie produceert. Dit is het meest nauwkeurige onderzoek. Een nadeel is echter dat de uitslag vrij lang op zich laat wachten.
Behandeling van een infectie met Clostridium difficile
Het is noodzakelijk dat het microbioom zich zoveel mogelijk herstelt. Hierbij is het belangrijk dat, indien mogelijk, het gebruik van antibiotica gestopt wordt. Uiteraard is het daarnaast belangrijk dat de patiënt zoveel mogelijk aansterkt: hoe sterker iemand wordt, hoe groter de kans is dat het immuunsysteem de infectie ‘opruimt’.
Er zijn antibiotica die de Clostridium difficile kunnen doden. In de meeste gevallen zal een infectie met Clostridium difficile hierdoor genezen. Soms is behandeling echter lastig als mensen ernstig ziek en/of verzwakt zijn.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij een infectie met Clostridium difficile
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting samen met experts.
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
