Mensen bij wie de slokdarm jarenlang (chronisch) teveel wordt blootgesteld aan terugstromend maagzuur kunnen een Barrett slokdarm ontwikkelen. Dit is een blijvende verandering van het weefsel in de slokdarm. Mensen met een Barrett slokdarm hebben een licht verhoogde kans op slokdarmkanker. De meeste mensen met chronische klachten van zuurbranden krijgen echter geen Barrett slokdarm. Het is niet bekend waarom bij sommige mensen wel een Barrett slokdarm ontstaat en bij anderen niet.
Brandend maagzuur
Wat is het?
Met brandend maagzuur of zuurbranden wordt het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm bedoeld. De medische term voor dit terugstromen is reflux.
Bijna iedereen heeft wel eens last van brandend maagzuur of een oprisping. Bijvoorbeeld na een zware maaltijd. Dit kan geen kwaad. Als je echter regelmatig last hebt van brandend maagzuur is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan beoordelen of onderzoek en een behandeling nodig zijn. Als er te vaak zure maaginhoud terugstroomt in de slokdarm en dit niet wordt behandeld, kan je slokdarm beschadigd raken.
De slokdarm
Zodra we voedsel doorslikken, komt het in de slokdarm terecht. De slokdarm is een buis die loopt van de keelholte tot aan de maag. In de wand van de slokdarm zitten spieren die het voedsel naar de maag vervoeren. Op de overgang van de slokdarm naar de maag zit een sluitspiertje. Dit sluitspiertje gaat open als er voedsel vanuit de slokdarm naar de maag gaat. Daarna gaat het weer dicht. Hierdoor stroomt voedsel en maagsap uit de maag niet terug de slokdarm in.
In de maag wordt het voedsel vermengd met maagsap. Maagsap bevat onder andere zoutzuur. De maag zelf heeft een dikke slijmvlieslaag die de maagwand beschermt tegen dit zuur. De slokdarm heeft geen beschermlaag. Als maaginhoud in de slokdarm komt, kan de slokdarm beschadigd raken door het zure maagsap. Hierdoor kan op den duur een slokdarmontsteking of een Barrett slokdarm ontstaan.
Barrett slokdarm
alle info op een rijin onze brochure over brandend maagzuur
Oorzaken van brandend maagzuur
Er zijn verschillende oorzaken voor het te vaak terugstromen van zure maaginhoud in de slokdarm. De meest voorkomende oorzaken zijn:
- Een ‘breukje’ in het middenrif
Het middenrif is een platte spier die de borstholte en buikholte van elkaar scheidt. In het middenrif zit een kleine opening, waardoor de slokdarm naar de maag loopt. Als deze opening in het middenrif te wijd is, kan de bovenkant van de maag een beetje boven het middenrif gaan uitsteken. We noemen dit een ‘breukje in het middenrif’. Er stroomt dan makkelijker zure maaginhoud terug in de slokdarm. - Te veel druk op de buik
Door overgewicht of verstopping, maar bijvoorbeeld ook door een zwangerschap, is er minder ruimte in de buikholte waardoor de druk in de buik groter is dan normaal. Door de verhoogde druk kan de zure maaginhoud makkelijker terugstromen in de slokdarm. Ook door het eten van een hele grote maaltijd, kan de maag te vol worden en stroomt er makkelijker zure maaginhoud terug in de slokdarm. - Een luie maag
Bij een luie maag blijft het voedsel langer dan normaal in de maag. Hierdoor is de kans groter dat de zure maaginhoud terug de slokdarm instroomt. Een luie maag is een aandoening die ook wel een vertraagde maagontlediging wordt genoemd. Een luie maag komt bijvoorbeeld voor bij mensen met suikerziekte. - Ouderdom
Door ouderdom kan het sluitspiertje wat verslappen en minder goed sluiten. Zure maaginhoud stroomt dan sneller weer terug in de slokdarm. - Roken en alcohol
Nicotine en alcohol kunnen ervoor zorgen dat het sluitspiertje verslapt. Het sluit de maag minder goed af en de zure maaginhoud stroomt dan sneller weer terug in de slokdarm. - Voeding
Het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen, zoals pepermunt, koffie, sterke thee, chocola, scherpe kruiden, koolzuurhoudende dranken en zuur vruchtensap, kan het sluitspiertje doen verslappen. Het sluit de maag dan minder goed af en de zure maaginhoud stroomt sneller weer terug in de slokdarm.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij brandend maagzuur
De klachten bij brandend maagzuur verschillen per persoon. Veel mensen hebben last van zure oprispingen. Zij proeven het zuur in hun mond. Maar ook zonder het zuur te proeven, kun je last hebben van brandend maagzuur.
Vaak hebben mensen vooral ’s nachts als ze in bed liggen of bij het voorover buigen klachten. Dit heeft te maken met de positie van de maag en slokdarm. Daarnaast treden klachten vaak op na de maaltijd of als er extra druk op de buik komt, bijvoorbeeld bij overgewicht, hard persen of hoesten.
Veel voorkomende klachten bij brandend maagzuur zijn:
- Pijnlijk, branderig gevoel achter het borstbeen, vlak boven de maag
Sommige mensen voelen dit als een drukkende, knijpende pijn die nogal eens verward wordt met hartklachten. De pijn kan uitstralen naar de hals, de rug en tussen de schouderbladen - Geïrriteerde keel, heesheid en hoesten
Dit komt voor als de zure maaginhoud regelmatig tot in de keelholte omhoog stroomt. - Opboeren en oprispingen
Bij een oprisping komt er wat maagzuur in de mond terecht. - Slikklachten en het gevoel alsof er een brok in de keel zit
Het gevoel een brok in de keel te hebben wordt ook wel 'globusgevoel' genoemd. - Slecht gebit
Als het maagzuur tot in de mondholte terugstroomt, kan het daar de tanden en kiezen aantasten.
Wanneer naar de huisarts?
Als je langere tijd last hebt van brandend maagzuur is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Heb je naast brandend maagzuur last van de volgende klachten?
- als je voelt dat het voedsel niet wil zakken in de slokdarm
- als je regelmatig moet overgeven
- als je in korte tijd meer dan vijf kilo afvalt, zonder aanwijsbare oorzaak
- als je zwarte, dunne ontlasting heeft
Ga dan ook naar je huisarts.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van brandend maagzuur
Vaak kan de huisarts de diagnose brandend maagzuur stellen op basis van je klachten en een lichamelijk onderzoek. Soms is aanvullend onderzoek nodig. Bijvoorbeeld als de klachten niet verminderen door voedingsadviezen, leefregels en medicijnen. Of als de klachten eerst verdwijnen, maar later weer terugkomen.
- Kijkonderzoek
Een kijkonderzoek van de binnenkant van de slokdarm en de maag heet een gastroscopie en gebeurt met een speciaal kijkinstrument, de gastroscoop. Dit is een flexibele slang met daarop een kleine camera en een lampje. De arts brengt de slang via je mond in je slokdarm en bekijkt of de slokdarm beschadigd of ontstoken is. Ook kan een ‘breukje’ in het middenrif zo opgespoord worden. - 24-uurs zuurgraadmeting
Een 24-uurs zuurgraadmeting is een onderzoek waarbij 24 uur lang de zuurgraad in de slokdarm wordt gemeten. De zuurgraad wordt ook wel de pH-waarde genoemd. Via de neus brengt de arts een dun slangetje in de slokdarm. Aan het uiteinde van dit slangetje zit een meetinstrumentje. Dit onderzoek wordt vooral gedaan als er aan de binnenkant van de slokdarm geen afwijkingen worden gezien en er twijfel blijft bestaan over de oorzaak van de klachten.
Behandeling van brandend maagzuur
De behandeling is afhankelijk van de ernst van de klachten. Soms geeft de huisarts je voedingsadviezen en leefregels die de klachten kunnen verminderen. Een aantal adviezen vind je hieronder bij tips en adviezen.
Voedingsadviezen en leefregels
Meestal krijg je eerst voedingsadviezen en leefregels die de klachten kunnen verminderen. Dit werkt bij veel mensen al voldoende.
Medicijnen
Soms schrijft de arts ook medicijnen voor. Deze medicijnen zijn meestal voor een periode van vier tot zes weken. In die tijd zullen je klachten vaak verminderen of verdwijnen. Is dit bij jou niet het geval dan moet je de medicijnen soms wat langer gebruiken of je krijgt een hogere dosering van hetzelfde medicijn voorgeschreven. Eventueel besluit de arts je een ander medicijn voor te schrijven.
Er zijn verschillende soorten medicijnen die de arts bij brandend maagzuur kan voorschrijven. Medicijnen kunnen helpen om klachten van brandend maagzuur te verminderen. Voor het vinden van de juiste medicatie wordt de step-up methode toegepast. Daarnaast is het ook belangrijk om na een bepaalde tijd maagzuurremmers geleidelijk weer af te bouwen.
Deze medicijnen beïnvloeden de klachten op verschillende manieren:
Deze medicijnen doen niets aan het sluitspiertje dat niet goed sluit. Er kan dus nog steeds maagsap terug de slokdarm instromen. Maar omdat het maagsap niet meer zuur is, kan het geen problemen meer veroorzaken. Ook kunnen eventuele beschadigingen aan de slokdarm dan goed genezen. Het gebruik van deze medicijnen kan bijwerkingen geven. Gebruik deze medicijnen daarom alleen langere tijd achter elkaar in overleg met je arts.
Anti-refluxoperatie
Als medicijnen in combinatie met voedingsadviezen en leefregels niet voldoende helpen om de klachten te verminderen, kan de arts soms een operatie voorstellen. Deze operatie wordt ook wel een anti-refluxoperatie genoemd. Bij deze kijkoperatie wordt het bovenste deel van de maag als een soort lus om de onderkant van de slokdarm heen gedraaid. De maag kan vervolgens niet meer door het middenrif omhoog komen. Je arts kan je meer vertellen over deze operatie, die ook risico’s met zich meebrengt.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij brandend maagzuur
Mensen met brandend maagzuur mogen in principe alles eten en drinken. Wat bij de één klachten veroorzaakt, geeft bij de ander geen problemen. Het is daarom verstandig om proberen uit te zoeken van welke voedingsmiddelen je klachten krijgt. Een diëtist kan je hier eventueel bij helpen. Algemene tips en voedingsadviezen om de klachten van brandend maagzuur te verminderen:
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Veelgestelde vragen over brandend maagzuur
We ontvangen veel vragen over brandend maagzuur en het onderzoek naar de ademtest (e-nose), die mogelijk slokdarmkanker vroeg kan opsporen. De meest gestelde vragen en antwoorden hebben we op een rij gezet. Let op: Wij kunnen geen persoonlijke medische adviezen geven en hebben geen artsen in dienst. Voor persoonlijke vragen is het raadzaam om contact op te nemen met je (huis)arts.
bekijk vragen en antwoordenColofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Dr. Liesbeth Kager, MDL-arts
Dr. Ellen Witteman, MDL-arts
Laatst herzien:
Juni 2018
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
