Als je denkt dat je last hebt van anale klachten, kun je op de website van analeklachten.online terecht voor meer informatie. Zij hebben een online tool ontwikkeld om, als je last hebt van anale klachten, te achterhalen wat er mogelijk aan de hand is en wat je er vervolgens aan kan doen. Je kunt hier ook terecht voor vragen. Deze website is tot stand gekomen door samenwerking met chirurgen die gespecialiseerd zijn in de proctologie uit heel Nederland.
Anaal fissuur
Wat is het?
Een anaal fissuur is een kloofje of een scheurtje in de anus. Het is een wondje dat niet meer uit zichzelf geneest omdat het minimaal een aantal weken bestaat. Vaak loopt de fissuur in de lengterichting van de bilspleet, aan de voorkant of achterkant van de anus. Anale fissuren komen voor op alle leeftijden.
Last van anale klachten?
Oorzaken van anaal fissuur
Een anaal fissuur ontstaat als een wondje in de anus die niet meer geneest. Het wondje veroorzaakt een verhoogde spanning (een soort kramp) van de kringspier. Deze verhoogde spanning zorgt voor een minder goede doorbloeding van de wondrand. Hierdoor geneest het wondje langzaam of niet. Dan spreken we dus van een anaal fissuur. Het kan lastig zijn om zonder behandeling van de klachten af te komen.
- Verstopping
Door verstopping en hard persen (om de ontlasting kwijt te raken) kan een wondje in de anus ontstaan. Met verstopping bedoelen we harde, droge ontlasting. Het is belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht en soepel blijft. - Chronische darmontsteking
Wondjes en fissuren bij de anus kunnen voorkomen bij chronische darmontstekingen en met name bij de ziekte van Crohn.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij anaal fissuur
Een anaal fissuur is vooral erg pijnlijk tijdens de stoelgang. Daarnaast kan het poepen samengaan met helderrood bloedverlies of bloed bij het afvegen. Als de klachten langer bestaan, kan ook de bekkenbodem verkrampen. Er kan dan een terugkerend patroon ontstaan van pijn door kramp en kramp door pijn.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van anaal fissuur
De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de klachten en een lichamelijk onderzoek door een arts. De huisarts bekijkt (het gebied rondom) de anus en kan zo een fissuur vaststellen. Zo nodig kan de huisarts met een vinger de binnenkant van de anus en endeldarm onderzoeken. Dit wordt een rectaal toucher genoemd.
In sommige gevallen is meer onderzoek noodzakelijk om de diagnose te kunnen stellen. Dit kan door middel van een kijkonderzoek van de anus en endeldarm een proctoscopie of een sigmoïdoscopie. De arts kan met dit onderzoek via de anus de binnenkant van de anus en de endeldarm bekijken.
Behandeling van anaal fissuur
Het eerste advies dat de arts geeft zijn adviezen om de ontlasting zacht en soepel te houden. Mogelijk kan de arts middelen voorschrijven die de ontlasting zachter maakt. Ook is het belangrijk om op de juiste manier op het toilet te zitten. Door de voeten op een verhoging te zetten ontspant de bekkenbodemspier en is het poepen makkelijker.
Gebruik van zalven
Een anale fissuur kan behandeld worden met een zalf.
- lidocaïne
Zalf met lidocaïne werkt met name pijnstillend.
Onderstaande zalven worden meestal pas voorgeschreven wanneer bovenstaande adviezen en lidocaïne zalf niet hebben geholpen of de fissuur al langer dan 6 weken bestaat:
- Diltiazem zalf
de zalf zorgt voor ontspanning van de gladde spiervezels waardoor de kringspier ontspant en de doorbloeding verbetert. Dit helpt bij het herstel van de anaal fissuur. - Zalf met isosorbidedinitraat (ISDN)
Deze zalf doet hetzelfde als diltiazem zalf, maar moet vaker aangebracht worden en geeft vaker hoofdpijn.
Botuline toxine injecties
Als bovenstaande middelen niet helpen, dan kan een injectie met botuline toxine de behandeling zijn van een anaal fissuur. Botuline toxine verlaagt tijdelijk de spanning van de kringspier. Hierdoor verdwijnt de verkramping, verbetert de doorbloeding en kan de anaal fissuur genezen. De werking van de botuline toxine duurt ongeveer drie maanden. Mogelijk kan de injectie herhaald worden.
Bekkenfysiotherapie
Bekkenfysiotherapie is zinvol als de bekkenbodem verkrampt is en een terugkerend patroon van pijn door kramp en kramp door pijn is ontstaan.
Operatie
Wanneer de klachten blijven bestaan nadat je de bovenstaande behandeling hebt gedaan, kan een operatie een mogelijkheid zijn.
De operatiemethode die soms wordt gedaan is de zogenoemde LIS (laterale interne sfincterotomie). Hierbij wordt via een klein operatiewondje naast de anus het binnenste deel van de sluitspier aan de zijkant ingeknipt. De spanning op de fissuur vermindert vervolgens waardoor deze kan genezen.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij anaal fissuur
Om een anaal fissuur te voorkomen en de genezing te verbeteren, is het belangrijk om te zorgen dat de ontlasting zacht en soepel is. Als de ontlasting zacht is, hoef je niet hard te persen om de ontlasting kwijt te raken. Een bestaand wondje kan genezen en de kans dat een fissuur ontstaat is dan klein. Onderstaande adviezen helpen de ontlasting zacht en soep te houden:
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Dr. Charlotte Molenaar, chirurg-proctoloog
Laatst herzien:
maart 2024
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
