- Je kan het ontstaan en de uitbreiding van aften vaak voorkomen door te zorgen voor een goede weerstand. Je kan jouw weerstand op peil houden door gezond en gevarieerd te eten, voldoende te slapen en regelmatig te bewegen. Daarnaast is een goede mondhygiëne heel belangrijk om ontstekingen en aften in de mondholte te voorkomen. Jouw tandarts en/of mondhygiënist kunnen je hierover adviseren.
- Als je regelmatig last hebt van aften en daarbij ook last hebt van maag- of darmklachten, raden wij je aan om dit met jouw huisarts te bespreken.
- Aften kunnen voorkomen als verschijnsel bij anderen aandoeningen. Wanneer je last hebt van aften in combinatie met aanhoudende diarree en/of buikpijn, zou dat kunnen wijzen op een darmaandoening.
- Wanneer een zweertje in de mond niet binnen drie weken geneest, is het verstandig om naar de huisarts te gaan. Deze kan bekijken of verder onderzoek of behandeling met medicijnen nodig is.
Aften
Wat is het?
Aften (Stomatitis aphthosa) zijn pijnlijke zweertjes in de mond. Zij hebben een doorsnede van drie tot vier millimeter. De plekjes zijn grijswit of geel met een rode, ontstoken rand. Meestal ontstaan aften uit kleine blaasjes.
Een op de vijf volwassenen heeft wel eens last van aften.
Oorzaken van aften
Meestal is de oorzaak van het ontstaan van aften onbekend. Sommige onderzoeken tonen aan dat er een verband is tussen het ontstaan van aften en tekorten aan vitamine C, vitamine B12, foliumzuur en ijzer. Dit is gedeeltelijk te voorkomen door gezond en gevarieerd te eten en te zorgen voor een goede weerstand.
Andere mogelijke oorzaken voor het ontstaan van aften zijn:
- Een besmetting met een virus of bacterie. Meestal krijgt een ontsteking pas een kans bij verminderde weerstand. Bij gebruik van sommige medicijnen, met name medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, komen aften regelmatig voor als bijwerking.
- Gebitsproblemen en een slechte mondhygiëne kunnen aften veroorzaken. Een klein wondje in de mond kan de ontstaansplek worden van aften. Zo’n wondje kan ontstaan door te krachtig poetsen, een slecht passend kunstgebit, per ongeluk bijten op de binnenkant van de wang of het eten van erg heet voedsel.
- Chronische aandoeningen die de algehele conditie aantasten waardoor de mond gevoeliger wordt voor infecties. Voorbeelden hiervan zijn (dunne) darmaandoeningen zoals coeliakie (glutenintolerantie) en de ziekte van Crohn. Wanneer de opname van belangrijke voedingsstoffen verminderd is, kan de conditie en weerstand van een patiënt aangetast worden. Hierdoor kunnen klachten en ontstekingen elders in het lichaam ontstaan, bijvoorbeeld in de mondholte.
- In sommige gevallen is een andere ziekte van het maagdarmkanaal de oorzaak van het ontstaan van aften. Als je vaak last heeft van aften en daarbij ook regelmatig andere maagdarmklachten hebt, kan je dit met jouw huisarts bespreken. Aandoeningen zoals coeliakie (glutenintolerantie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa (chronische darmontstekingen; IBD) kunnen dan de oorzaak zijn.
- Aften en andere wondjes en ontstekingen in de mond komen daarnaast voor bij mensen die chemotherapie krijgen als behandeling tegen kanker. De kankerremmende medicijnen van de chemotherapie tasten het mondslijmvlies aan waardoor aften en wondjes sneller kunnen ontstaan.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij aften
Aften zitten meestal aan de binnenkant van de lippen, wangen of onder de tong. Aften zien eruit als kleine zweertjes die erg pijnlijk kunnen zijn. De zweertjes kunnen alleen voorkomen of in grote aantallen. Ze verdwijnen meestal na één tot twee weken. Soms zijn ze heel hardnekkig en komen ze steeds terug.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van aften
De dokter zal in jouw mond kijken. Aften zijn direct te zien.
Behandeling van aften
Als je heel veel last hebt, kan je het beste spontane genezing afwachten. Meestal geneest een aft vanzelf binnen een week. Voorkom uitbreiding en nieuwe wondjes door voorzichtig te poetsen en rustig te eten. Eventueel kan de huisarts medicijnen voorschrijven om de genezing te versnellen of de pijn te verminderen. Sommige geneesmiddelen zijn vrij verkrijgbaar bij drogist of apotheek. Middelen met lidocaïne kunnen op de aft aangebracht worden en werken verdovend (pijnstillend). Daarnaast kunnen bacteriedodende mondspoelingen of ontstekingsremmende medicijnen voorgeschreven worden.
Terugkerende aften
Als je regelmatig last hebt van aften is het verstandig om met jouw huisarts of tandarts te overleggen over de mogelijke oorzaak. Wees voorzichtig met het langdurig gebruik van mondspoelingen die alcohol bevatten. Alcohol kan bij veelvuldig gebruik het mondslijmvlies beschadigen.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij aften
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting samen met experts.
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
