Slokdarmkanker opsporen met een ademtest kan levens redden
Elke dag krijgen acht Nederlanders de diagnose slokdarmkanker. Dat zijn 3000 Nederlanders per jaar. Slokdarmkanker is een van de meest dodelijke kankers, omdat het vaak (te) laat wordt vastgesteld. Drie op de vier mensen overlijdt binnen vijf jaar aan deze vorm van kanker. Als slokdarmkanker in een vroeg stadium kan worden opgespoord, verbetert de kans op genezing tot 50%. Prof. dr. Siersema en drs. Yonne Peters (Radboudumc) doen onderzoek om (voorstadia van) slokdarmkanker in een vroeg stadium op te sporen.
Slokdarmkanker is een sluipmoordenaar. Nederland staat wereldwijd op de tweede plaats van landen waar slokdarmkanker het meest voorkomt.
De afgelopen twintig jaar is het aantal patiënten met slokdarmkanker sterk toegenomen. Vaak wordt deze vorm van kanker pas ontdekt als de patiënt klachten krijgt, bijvoorbeeld met slikken. Dan is het vaak al (te) laat. De kans bestaat dat de kanker al is uitgezaaid naar andere organen en dus moeilijker te behandelen is.
Vroege opsporing redt levens
Het is belangrijk om mensen die een verhoogd risico op slokdarmkanker hebben sneller te vinden, en beter in de gaten te houden.
Uit eerder onderzoek bleek dat heel weinig mensen met slokdarmkanker de risicofactoren kenden, waardoor in de praktijk lang niet alle mensen met een verhoogd risico worden ontdekt. Een van de signalen kan langdurig last van brandend maagzuur zijn, waardoor het slijmvlies van de slokdarm kan beschadigen.
Peters: ‘wanneer je bij die groep mensen regelmatiger controleert op de aanwezigheid van slokdarmkanker, ben je er op tijd bij.’ Die risicogroep bestaat uit mensen met een Barrett slokdarm. ‘We denken dat veel mensen een Barrett slokdarm hebben, zonder dat ze het zelf weten. Dat is ook wel te begrijpen. De diagnose van een Barrett slokdarm vindt op dit moment plaats via een endoscoop die met een camera de slokdarm ingaat. Dat is best een vervelende procedure, die mensen niet zomaar willen ondergaan. En daarbij kan een scopie gepaard gaan met complicaties. Dat is de reden waarom huisartsen soms terughoudend zijn met het voorschrijven van een scopie. Dat moet dus anders!’, aldus een stellige Peters.
alle info op een rijin onze brochure over slokdarmkanker
Een simpele ademtest
Die stelligheid heeft de arts-onderzoeker niet voor niets. Eerder onderzoek wees namelijk al uit dat de diagnose van een Barrett slokdarm veel eenvoudiger kan. ‘Via speciale technologie kunnen we de adem ruiken en analyseren op de aanwezigheid van ziekte. We hebben dat afgelopen jaren onderzocht door honderden proefpersonen in een e-Nose (elektronische neus) laten blazen. Daaruit bleek dat we ook via het analyseren van adem, in 15 minuten tijd, kunnen vaststellen of iemand een Barrett slokdarm heeft.’ Peters publiceerde over het onderzoek in het internationaal gerenommeerde tijdschrift Gut. Meerdere internationale nieuwsmedia gingen met de publicatie aan de haal, van The Guardian tot De Gelderlander. ‘We zijn echt wel met iets bijzonders bezig. Het is onze ultieme droom om slokdarmkanker sneller op de sporen en beter te behandelen door één simpele test. Ik heb het gevoel dat dat steeds dichterbij komt. Misschien zijn we zelfs al bijna halverwege’.
Verbeteren van Zorg
Het onderzoek is nu toe aan de volgende stap: testen of het apparaatje ook werkt bij mensen waarvan nog nooit is vastgesteld dat zij Barrett hebben, dus die nog geen diagnose hebben gehad. Peters: ‘We gaan nu binnen 15 huisartsenpraktijken in en rondom Nijmegen 450 mensen met klachten van chronische zuurbranden testen. Deze mensen vragen we om door de e-Nose te ademen. Dan kijken we of de ademtest ook in deze groep kan ruiken of iemand Barrett slokdarm heeft. Als dat zo is, kan een huisarts iemand direct doorverwijzen tot verdere behandeling.’
Wanneer de onderzoeks-gegevens brengen wat Peters verwacht, namelijk snellere opsporing van mensen met een Barrett slokdarm, hoopt ze dat ook verwijsrichtlijnen van huisartsen duidelijker worden: ‘Op dit moment zijn die richtlijnen nog niet specifiek genoeg omdat er nog geen sluitend bewijs is. Daardoor zit er voor een huisarts een gat tussen het voorschrijven van maagzuurremmers en een doorverwijzing voor een endoscopie.
Als huisartsen altijd bij langdurige klachten en zuurbranden een simpele en laagdrempelige ademtest kunnen afnemen, vullen we daarmee dit gat. Er kan dan na diagnose direct worden doorverwezen en zo nodig worden ingegrepen.
Yonne Peters is artsonderzoeker in het Radboudumc en onderzoekt of de inzet van een e-Nose kan bijdragen aan de vroege opsporing van slokdarmkanker.
Binnenkort start voor dat onderzoek een belangrijke fase: een pilot binnen 15 huisartsenpraktijken.
’Wanneer je langdurig last hebt van brandend maagzuur kun je een verhoogd risico op slokdarmkanker hebben. Ik heb goede hoop dat de huisarts dat straks in een test van een kwartier kan bevestigingen of uitsluiten.’
De studie binnen de huisartsenpraktijken duurt 3 jaar. Ook het onderzoek in het ziekenhuis naar de optimalisatie van de e-Nose loopt in de tussentijd gewoon door. ‘ Na 3 jaar kunnen we dus kijken of de e-Nose nauwkeurig is bij alle testgroepen. Kunnen we de risicogroepen er door middel van de e-Nose uitpikken? Als dat zo is gaan we dezelfde studie breder uitzetten in Nederland’, aldus Peters.
Yonne Peters doet, mede dankzij financiële steun van de Maag Lever Darm Stichting, onderzoek naar vroegdiagnostiek voor slokdarmkanker.
