Erfelijke darmkanker opsporen: eerst ruiken, dan kijken
Honderden mensen zijn erfelijk belast met het Lynch syndroom, waardoor je een groot risico hebt op het ontwikkelen van darmkanker. Zij leven met de angst dat je ziek kunt worden, zijn alert op alarmsignalen, staan onder strikte controle en ondergaan minstens een keer per twee jaar een coloscopie (darmkijkonderzoek). Dat onderzoek wordt vaak als belastend ervaren. Nanne de Boer, MDL-arts in Amsterdam UMC onderzoekt samen met collega Sandjai Ramsoekh een alternatief: een elektronische neus (eNose) die darmkanker kan ruiken.
Nanne de Boer ziet dagelijks de impact van een coloscopie bij zijn patiënten. ‘Ik hoor regelmatig patiënten die deze screening niet meer willen ondergaan. En dan weet je: het risico op het ontwikkelen van darmkanker is groot. Terwijl er een oplossing voor handen ligt. Dat moet anders kunnen, vind ik.’
Neus voor poliepen
‘Als arts zou ik er veel voor over hebben om mijn patiënten niet steeds te hoeven belasten met een coloscopie’, vertelt De Boer. ‘We weten uit eerder onderzoek dat de geur van ontlasting kan worden gebruikt om darmziekten op te sporen. Bovendien is er al een eNose die bewezen effectief is in het opsporen van darmkanker. In ons onderzoek gaan we deze bestaande eNose verder trainen en zo optimaliseren voor mensen die erfelijk belast zijn met het Lynch syndroom. Zo kunnen we veel eenvoudiger een periodieke check uitvoeren, om eventuele kwaadaardige poliepen op te sporen. Dat zou deze patiënten zoveel kwaliteit van leven teruggeven.’
Het bruine goud
De Boer is vol passie over zijn onderzoek. ‘We gaan honderden ontlastingsmonsters van mensen met Lynch loslaten op onze eNose. De bacteriën in onze darm stoten specifieke geuren uit. Zo kunnen we geurprofielen van ‘gezonde’ en ‘zieke’ darmen samenstellen, waarmee we straks binnen enkele minuten kunnen uitwijzen of iemand met het syndroom van Lynch darmpoliepen of kanker heeft. Maar dat niet alleen. Onze ontlasting wordt niet voor niets het bruine goud genoemd’, vervolgt hij. ‘Want naast bovenstaande, biedt dit onderzoek een schat aan informatie over ons microbioom; de bacteriën in onze darm. Want wat gebeurt er precies met onze bacteriesamenstelling als er kwaadaardige poliepen ontwikkelen? Dat is heel spannend om te ontdekken. Het kan ons zoveel extra inzicht geven.’
Buiten de gebaande paden
‘Wij geloven dat de eNose een oplossing is voor duizenden patiënten. Niet alleen voor mensen met het Lynch syndroom, maar ook voor bijvoorbeeld chronische darmontstekingsziekten. Mijn droom is om spijsverteringsziekten in de kiem te kunnen smoren met een zo laag mogelijke belasting voor de patiënt. Daar is dit onderzoek een prachtig voorbeeld van. Met de steun van de donateurs van de Maag Lever Darm Stichting in onze rug zijn we klaar voor prachtige ontdekkingen. Daar doe ik het voor, dag in, dag uit.’
Lynch syndroom
Darmkanker is een van de meest voorkomende soorten kanker. Zo’n 3% van alle darmkankerpatiënten is erfelijk belast met het Lynch syndroom. Met dit syndroom is de kans dat je darmkanker ontwikkelt 40%. Door alert te zijn en regelmatig te screenen is darmkanker gelukkig vroeg op te sporen en goed te behandelen.
