"Nederland is koploper in de behandeling van alvleesklierkanker"
Marc Besselink, behandelend chirurg van Willem, is gespecialiseerd in de behandeling van alvleesklierkanker. Daarnaast onderzoekt hij nieuwe behandelmethoden voor de behandeling van deze ziekte. Besselink deelt zijn expertise internationaal: ‘Aan de andere kant van de wereld heb ik over Willem’s ingreep overlegd. Door onze landelijke samenwerking is Nederland internationaal koploper in de aanpak van alvleesklierkanker.’
Nadat Willem hoorde dat zijn alvleesklierkanker in eerste instantie niet operabel was, klopte hij bij Marc Besselink aan voor een second opinion. Dat gebeurt vaker.
‘Alvleesklierkanker kun je over het algemeen behandelen met een operatie, ablatie of bestraling wanneer er nog geen uitzaaiingen zijn en de lichamelijke condities goed genoeg zijn. De ontwikkelingen op dit gebied gaan echter zó snel dat het voor de meeste artsen nauwelijks bij te houden is. Willem is een schoolvoorbeeld van een patiënt die zelf regie wil voeren en op basis daarvan bij meer artsen informeert. Met de snelle ontwikkelingen in de zorg kan dat geen kwaad. Als artsen werken we ook intensief samen om de kennis op peil te houden.’
Samenwerken om de beste zorg te bieden
Besselink is voorzitter van de wetenschappelijke commissie van de Dutch Pancreatitis Cancer Group (DPCG). Dat is een landelijk samenwerkingsverband van chirurgen, MDL-artsen, medisch oncologen, radiologen, radiotherapeuten, pathologen, diëtisten en verpleegkundig specialisten die zich bezig houden met alvleesklierkanker, uit alle 17 Nederlandse ziekenhuizen waar alvleesklierkanker operaties plaatsvinden.
‘De laatste jaren is er steeds meer aandacht voor de behandeling van alvleesklierkanker. Internationale onderzoeksresultaten buitelen over elkaar heen. Het is dan belangrijk dat we in Nederland veel samenwerken om de beste zorg te kunnen bieden. Binnen de DPCG doen we dat, met tientallen specialisten, basale onderzoekers, arts-onderzoekers, samen met de patiënten binnen de Living with Hope Foundation en ziekenhuizen’.
Nederland: topzorg
Deze landelijke samenwerking maakt dat de Nederlandse zorg heel goed aangeschreven staat. Onlangs kreeg de Nederlandse aanpak nog internationale lof. Besselink: ‘Doordat we zo goed met elkaar samenwerken en behandelingen op dezelfde manier registreren, kunnen we topzorg leveren. Nieuwe behandelmethoden worden in grote onderzoeken bestudeerd, waardoor we patiënten de beste zorg kunnen bieden.’
Willems operatie
Besselink bezoekt regelmatig internationale congressen om over de Nederlandse aanpak te vertellen. Zo kwam aan de andere kant van de wereld ook ooit Willem zijn operatie aan de orde. Besselink: ‘Willem had afwijkende leverwaarden, wat een operatie risicovoller maakte. Wij hebben in het AMC de inschatting gemaakt dat we hem wel konden opereren waar een ander ziekenhuis dit niet aandurfde. Internationale experts waren het eens met onze inschatting. Het is belangrijk om kennis te delen en van elkaar te leren in dit vak.’
De zorg rond alvleesklierkanker mag in Nederland top zijn, helaas zijn de vooruitzichten van de ziekte slecht. Vijf jaar na diagnose is negen procent van de patiënten nog in leven en bij slechts 1 op de 5 patiënten kan de tumor direct met een operatie worden verwijderd.
Ondanks die cijfers blijft Besselink hoopvol. ‘Recent hebben we een studie afgerond waaruit blijkt dat bij sommige patiënten na een chemotherapie van meerdere middelen (FOLFIRINOX) tóch nog operatie mogelijk is. De kans om dan na twee jaar nog te leven is dan 75 procent, in plaats van 25 procent zonder operatie.’
‘Het glas is half vol’
De volgers van Willem kennen hem als chronisch positief. Hoe kijkt een chirurg als Besselink naar hem? ‘Vanuit Amerika waaide de slogan ‘fight against cancer’ enkele jaren geleden over naar Nederland. Kanker wordt dan beschreven in termen van strijd. Ik vond dat mooi, maar op een gegeven moment kwamen er ook patiënten naar ons toe die zeiden: ‘mijn vader is overleden, heeft hij dan niet hard genoeg gevochten?’. Deze mensen hebben gelijk. Kanker is geen strijd. Ik zie wel dat mensen er verschillend mee om gaan. Het glas is half leeg, of half vol. Willem behoort tot die laatste categorie, en dat motiveert me in mijn werk.’
Goed nieuws brengen
Ondanks de slechte vooruitzichten van de ziekte heerst er regelmatig een relatief opgewekte stemming in Besselinks spreekkamer: ‘Als chirurg bevind ik me vaak in het meest hoopvolle stadium. Wanneer de ziekte nog behandelbaar is en er nog geen uitzaaiingen zijn. Ik kan dan mensen nog een paar jaar leven in goede kwaliteit geven, en in sommige gevallen zelfs genezen. Hoewel iemand erg ziek is, wordt dat meestal ontvangen als goed nieuws.’
Het best verstopte orgaan in het lichaam
De alvleesklier is een van de moeilijkste organen om te opereren. Hij bevindt zich achter de darmen en maag en ligt op een kruispunt van belangrijke bloedvaten tussen lever en darmen. De alvleesklier zit dus diep verstopt in je buik, maar het is een onmisbaar orgaan. Je hebt deze klier nodig voor een goede spijsvertering en een goede bloedsuikerspiegel.
Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek
De Dutch Pancreatic Cancer Group is continu bezig om de diagnostiek, behandeling en overleving van alvleesklierkanker te verbeteren. Onder andere door wetenschappelijk onderzoek. Inmiddels zijn drie studies afgerond en momenteel zijn er drie actief. Wil je participeren in deze onderzoeken of meer informatie? Kijk op de website van de DPCG.
Dr. Marc Besselink doet, mede dankzij financiële steun van de Maag Lever Darm Stichting, onderzoek naar het veilig toepassen van nieuwe operatietechnieken voor patiënten met alvleesklierkanker.
