Uit onderzoek blijkt dat patiënten die actief betrokken zijn bij de keuze en de voor- en nadelen goed tegen elkaar hebben kunnen afwegen minder spijt hebben van de gekozen behandeling. ‘Die weloverwogen keuze valt simpelweg niet te maken in de spreekkamer alleen. Die keuze wordt gemaakt wanneer iemand alle persoonlijke afwegingen op een rij heeft gezet en dat heeft gedeeld met zijn naasten. Op basis hiervan kan de patiënt aangeven waar de voorkeur naar uit gaat, en dit bespreken met de arts.
Dr. Miriam Koopman over de dikkedarmkanker keuzehulp
Zekerheid in onzekere tijden
Dr. Miriam Koopman, internist-oncoloog in het UMC Utrecht, is mede verantwoordelijk voor de inhoud van de keuzehulp voor patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker. Vanuit de praktijk merkt ze al jaren dat er behoefte aan een keuzehulp is. Ze vertelt waarom de introductie ervan zo belangrijk is voor de patiënt, de arts en de zorgketen.
De patiënt: grip op de behandeling
‘Als het gaat om dikkedarmkanker, dan ontbreekt er op dit moment simpelweg toegankelijke informatie in lekentaal die helpt bij het kiezen van de juiste behandeling. Informatie is er wel, maar verstopt op het internet, niet bij elkaar gezet, en lang niet alles is medisch getoetst. Wanneer ik nu in gesprek ben met de patiënt, teken ik veel uit. Straks is dat niet meer nodig, want dan hebben we alle informatie voorhanden.’
Toegankelijke informatie is volgens Koopman essentieel, en draagt zelfs bij aan een betere kwaliteit van leven. ‘De fase waarin de keuzehulp wordt toegepast, bij patienten met uitgezaaide dikkedarmkanker, is altijd een moeilijk proces. Emoties voeren de boventoon. Maar tegelijk willen mensen, als het maar even kan, grip op hun situatie hebben. Het beetje zekerheid dat in een onzekere situatie geboden wordt is dan pure winst. Dat is exact waar de keuzehulp voor is bedoeld.’
Persoonlijke afweging
De arts: middel om rust te geven
‘Rust en gedegen informatie zijn belangrijk in het behandelproces’, legt Koopman verder uit, ‘maar op dit moment hebben artsen onvoldoende ondersteunend materiaal die daar aan bijdraagt. Iedere oncoloog lost het nu op zijn eigen manier op. De keuzehulp is een duidelijke tool voor een gezamenlijke behandelkeuze, en voorkomt dat we ieder afzonderlijk het wiel opnieuw moeten uitvinden. Daarmee verwacht ik dat het in de toekomst veel tijd zal besparen.’
De zorg: meer grip op behandeling kanker
Die efficiëntieslag ziet Koopman niet alleen voor collega-oncologen, maar voor het hele zorgveld. ‘Met de keuzehulp kan een verpleegkundig specialist het intake gesprek voeren. De patiënt kan thuis met de keuzehulp alle informatie rustig nalezen en zijn afwegingen op een rij zetten. De internist-oncoloog kan vervolgens met een goed geïnformeerde patiënt de behandelkeuze maken. Daardoor is het behandeltraject efficiënter, maar ook meer weloverwogen.
Daarnaast is het persoonlijke behandeldoel van de patiënt ook een belangrijke bron van informatie voor bijvoorbeeld radiologen en chirurgen. Doordat de aanpak eenduidig is, maar tegelijk op de behoefte van de patiënt aangepast, is de keuzehulp uitstekend toe te passen in multidisciplinaire behandelstrategieen. In de toekomst zou het een een instrument kunnen zijn die al bij de huisartsen kan worden ingezet. Daardoor denken patiënten in de eerstelijnszorg al na over wat voor hun belangrijk is. Iets dat in de spreekkamer bij de oncoloog alleen maar tot meer grip op de situatie kan leiden.’
De keuzehulp zal dus de zorg van patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker verbeteren, verwacht Koopman. ‘Ik kijk uit naar de implementatie in ziekenhuizen, en kijk ook positief uit naar de toekomst. In het hele zorgveld kan de keuzehulp op de juiste manier invulling geven aan shared decision making. Belangrijk voor arts en patiënt.’
