Wat is het?

Dunne darmkanker (dunne darm carcinoom) is een weinig voorkomende vorm van kanker. Ieder jaar wordt deze diagnose bij ongeveer 400 mensen in Nederland gesteld, iets vaker bij mannen dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd waarop dunne darmkanker wordt ontdekt is 60 jaar. In ongeveer de helft van alle gevallen gaat het om een adenocarcinoom. Dat is een tumor die ontstaat uit klierweefsel. Adenocarcinomen ontstaan vooral in het eerste deel van de dunne darm: de twaalfvingerige darm (duodenum). Iets minder vaak komen adenocarcinomen voor in de nuchtere darm (jejunum).

Bijzondere vormen van dunne darmkanker

In enkele gevallen is er sprake van een Neuro-Endocrine tumor (NET). Deze kan het carcinoid syndroom veroorzaken. NET is een zeldzame aandoening waarbij tumoren op verschillende plekken in het lichaam kunnen ontstaan. Eén van die plekken is de dunne darm.

Daarnaast bestaan er ook zeldzame tumoren die uitgaan van het steunweefsel in de dunne darm: de zogenoemde sarcomen. Deze kunnen in de  hele dunne darm voorkomen. Onder deze sarcomen vallen ook de Gastro Intestinale Stroma Tumoren (GIST).

Dunne darmkanker kan erfelijk zijn. In dat geval is er sprake van een erfelijke vorm van kanker waarbij ook kanker in de dunne darm kan ontstaan. Voorbeelden zijn het Lynch syndroom (HNPCC) en Familiaire Adenomateuze Polyposis (FAP).

De informatie die je hier vindt, gaat over de meest voorkomende vorm van dunne darmkanker: het adenocarcinoom.

Oorzaak van dunne darmkanker

De precieze oorzaak van dunne darmkanker is onduidelijk. Er zijn wel een aantal risicofactoren bekend die waarschijnlijk de kans op dunne darmkanker verhogen.

De risicofactoren voor dunne darmkanker zijn:

  • Bepaalde voeding
    Een hoge consumptie van rood vlees, dierlijk vet en bewerkte vleessoorten zoals vleeswaren en worst zou de kans op dunne darmkanker verhogen. Een lage consumptie van groente en fruit lijkt een risicofactor voor het ontstaan van dunne darmkanker.
  • Roken en alcohol
    Roken en alcoholgebruik zijn risicofactoren voor het ontstaan van dunne darmkanker.
  • Aandoeningen van de dunne darm
    Deze aandoeningen, zoals de ziekte van Crohn en coeliakie, lijken de kans op dunne darmkanker te vergroten.

Hoe herken ik het?

Klachten bij dunne darmkanker

De klachten bij dunne darmkanker zijn vaak vaag of onduidelijk. Hierdoor duurt het meestal enige tijd voordat de diagnose ‘dunne darmkanker’ wordt gesteld.

De meest voorkomende klachten bij dunne darmkanker zijn:

  • misselijkheid
  • braken
  • onverklaarbaar gewichtsverlies
  • langdurig bloedverlies

Langdurig bloedverlies kan een belangrijke aanwijzing van dunne darmkanker zijn. Bloedverlies uit de dunne darm wordt niet altijd opgemerkt. Dit komt omdat bloed uit de dunne darm zich vermengt met de ontlasting en dus niet altijd zichtbaar is. Bloedverlies wordt daarom vaak opgemerkt door bloedarmoede (na bloedonderzoek) en de klachten die daardoor ontstaan. Deze klachten zijn een slap gevoel, bleekheid en moeheid.

Hoe gaat het verder?

Diagnose van dunne darmkanker

De diagnose ‘dunne darmkanker’ kan gesteld worden door middel van verschillende onderzoeken:

Kijkonderzoek

Een tumor in de dunne darm wordt meestal opgespoord door middel een kijkonderzoek, een gastroscopie. Met dit onderzoek kan de arts tumoren in het eerste deel van de dunne darm (de twaalfvingerige darm) en soms ook in het middelste deel van de dunne darm (het jejunum) opsporen. Een gastroscopie is een kijkonderzoek van de binnenkant van de slokdarm, de maag en het eerste deel van de dunne darm (twaalfvingerige darm en soms eerste deel  jejunum). Het onderzoek wordt uitgevoerd met een kijkinstrument, de endoscoop. Met de endoscoop kan de arts via de mond, de slokdarm en de maag in het eerste deel van de dunne darm kijken. Tijdens dit onderzoek kan de arts ook een biopt (stukje weefsel) nemen van een tumor of een verdachte plek. Dit weefsel wordt vervolgens onder de microscoop onderzocht.

Beeldvormend onderzoek

Door beeldvormend onderzoek zoals een CT-scan of MRI-scan kunnen tumoren in de dunne darm ook zichtbaar worden gemaakt. Soms moet je voor de MRI scan contrastvloeistof drinken. Hierdoor worden de maag en darmen duidelijk in beeld gebracht. Een nadeel van dit beeldvormend onderzoek is dat het niet mogelijk is om een biopt te nemen. Vaak is het dus niet mogelijk om met zekerheid vast te stellen of het om een goedaardige of kwaadaardige tumor gaat. Vanwege de onduidelijke klachten die een dunne darmtumor vaak geeft, wordt de diagnose bij veel mensen pas in een laat stadium gesteld. Soms zelfs als de kanker al is uitgezaaid. Bij dunne darmkanker komen uitzaaiingen (metastasen) naar de longen, de lever en de botten het meeste voor. Door middel van een CT-scan en/of een MRI-scan kan worden vastgesteld of er sprake is van uitzaaiingen.

Videocapsule-endoscopie

De videocapsule-endoscopie is een onderzoek waarbij de arts de binnenkant van het maagdarmkanaal kan bekijken. Het onderzoek gebeurt met behulp van een hele kleine camera die in een capsule is ingebouwd. Je slikt de draadloze videocapsule door en de camera maakt twee keer per seconde een afbeelding. Via de normale bewegingen (peristaltiek) gaat de capsule door je hele maagdarmkanaal heen. Meestal verlaat de videocapsule binnen 24-48 uur uw lichaam met de ontlasting.

Dubbelballon endoscopie

De dubbelballon endoscopie is een kijkonderzoek van de dunne darm. Bij dit onderzoek  wordt  gebruik gemaakt van de natuurlijke bewegingen van de dunne darm. De arts brengt de endoscoop in via de anus of de mond. In de dunne darm zet de endoscoop zich vast met behulp van ballonnetjes. De endoscoop beweegt vervolgens ‘vanzelf’ door de dunne darm vanwege de peristaltische knijpbewegingen van de dunne darm. De arts kan op die manier de gehele dunne darm goed bekijken. Tijdens de endoscopie kan de arts ook een biopt nemen.

Operatie

In veel gevallen is een (kijk)operatie noodzakelijk om met zekerheid de diagnose ‘dunne darmkanker’ te kunnen stellen. Tijdens de operatie zal geprobeerd worden om de tumor direct te verwijderen.

Behandeling van dunne darmkanker

Een operatie is de behandeling van eerste keus. Bij de operatie verwijdert de chirurg de tumor en ook het omliggende weefsel. In sommige gevallen is het noodzakelijk om (delen van) omliggende organen te verwijderen wanneer de tumor daar  is ingegroeid. Ook eventuele uitzaaiingen zal de chirurg, als dit mogelijk is, soms operatief verwijderen.

Tijdens de operatie verwijdert de chirurg het deel van de dunne darm met de tumor. De resterende delen van de dunne darm worden aan elkaar gehecht. De verbinding wordt op die manier hersteld.

De dunne darm is ongeveer vijf meter lang. Een deel van je dunne darm kan je missen. De rest van de dunne darm zal dan de functie blijven uitoefenen. Afhankelijk van de plaats van de tumor en van het deel dat verwijderd wordt, kunnen soms klachten ontstaan. De chirurg zal je hierover informeren. Een operatie is de enige behandeling bij dunne darmkanker waarvan het nut wetenschappelijk is bewezen. In sommige gevallen wordt chemotherapie of bestraling toegepast als (aanvullende) behandeling. Het effect van deze behandelingen is echter nog onduidelijk.

Wat kan ik doen?

Tips en adviezen bij dunne darmkanker

Dunne darmkanker is een zeldzame vorm van kanker. Wanneer dunne darm kanker bij je is vastgesteld, is het goed om met de arts te bespreken of er sprake is van een erfelijke vorm van kanker, zoals het Lynch syndroom (HNPCC) of FAP. Dit geldt met name wanneer de diagnose op jonge leeftijd wordt gesteld.

Kanker.nl

Kanker.nl is de centrale plek voor alle informatie over kanker. Ook is er een community waarin je veilig anderen kan ontmoeten en tips en ervaringen met elkaar delen. Heb je een persoonlijke vraag? Die kun je via de telefoon of chat stellen aan de voorlichters van kanker.nl óf aan een van de professionals. Daarnaast biedt kanker.nl een overzicht van hulpverleners bij jou in de buurt en handige tools om zelf mee aan de slag te gaan.

Colofon

Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.

In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark  van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg

Laatst herzien:
2013

We houden je graag op de hoogte

We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.

Doneer aan de Maag Lever Darm Stichting

Al 0 donateurs steunden vandaag een gezonde spijsvertering voor iedereen.

ANBI logo CBF logo Privacy Waarborg logo ANBI/RSIN nr: 007247849
Doneer