In Nederland wordt landelijk het bevolkingsonderzoek darmkanker (BVO) uitgevoerd. Iedereen tussen 55 tot en 75 jaar krijgen elke twee jaar een oproep om mee toe doen aan het bevolkingsonderzoek. Voor het onderzoek wordt gevraagd om je ontlasting in te leveren. Deze ontlasting wordt gecontroleerd op bloedsporen. Bloedsporen kunnen wijzen op darmkanker, maar kunnen ook een andere oorzaak hebben. Zijn er bloedsporen in je ontlasting gevonden, dan ontvang je een uitnodiging voor het vervolgonderzoek. Dit vervolgonderzoek bestaat om te beginnen uit een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie).
Darmkanker is een van de meest voorkomende vormen van kanker. In Nederland kregen in 2023 ongeveer 12.000 mensen darmkanker. In 2022 overleden er bijna 4.500 mensen aan deze ziekte. Hiermee staat darmkanker op de tweede plaats van kankersoorten waaraan mensen in Nederland overlijden.
Darmkanker geeft vaak pas in een laat stadium klachten. Daarom is vroege opsporing zo belangrijk. Hoe eerder bekend is of het echt darmkanker is, hoe beter de behandelmogelijkheden zijn en hoe groter de kans op overleven is. Met het bevolkingsonderzoek kan darmkanker in een vroeg stadium worden ontdekt.
Wanneer men er op tijd bij is, is de overlevingskans na 5 jaar ongeveer 95%. Wanneer men er laat achter komt is dat maar 13%. Daarom is in 2014 het bevolkingsonderzoek naar darmkanker van start gegaan. In 2022 deden bijna 1,5 miljoen mensen mee aan het onderzoek. In totaal werden er dat jaar 2.243 keer darmkanker gevonden en bij 14.373 mensen poliepen gevonden, een voorstadium van darmkanker
Let op
Ga bij klachten naar de huisarts.
John
''Als de poliepen niet waren verwijderd, had het slecht kunnen aflopen. Gelukkig is het nooit zover gekomen. Ik was er op tijd bij.''
Loes
''Je gaat verzinnen wat het allemaal zou kunnen zijn, maar aan darmkanker heb ik nooit gedacht.''
Margriet
''Met de camerapil werden poliepen bij mij ontdekt.''
Marlijn Weerdenburg
''Dankzij het bevolkingsonderzoek is mijn vader er nog''
Wolter
''Toen ik de bezorgde blik van de assistente zag, wist ik dat het niet goed zat.''
Iedereen tussen de 55 en 75 jaar ontvangt elke twee jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. Deelname is gratis en vrijwillig.
Bevolkingsonderzoek Nederland en de vijf screeningsorganisaties
Het bevolkingsonderzoek darmkanker wordt gecoördineerd door Bevolkingsonderzoek Nederland en wordt uitgevoerd door vijf regionale screeningsorganisaties. Bij deze organisaties kun je terecht met praktische vragen over de uitvoering van het bevolkingsonderzoek.
Ik heb een oproep ontvangen, wat kan ik verwachten?
Als je aan de beurt bent voor het bevolkingsonderzoek darmkanker krijg je automatisch een oproep thuisgestuurd. Samen met de uitnodigingsbrief ontvang je een ontlastingstest met een uitleg. Met deze ontlastingstest verzamel je eenvoudig een klein beetje ontlasting. Daarna stuur je de test in een speciale envelop op naar een laboratorium. Daar wordt onderzocht of er bloed in je ontlasting zit. Binnen 10 werkdagen ontvang je de uitslag per brief. Als er bloed is gevonden, dan is vervolgonderzoek nodig. Bloedsporen in de ontlasting kunnen verschillende oorzaken hebben en mogelijk wijzen op darmkanker. Het bloed kan echter ook afkomstig zijn van aambeien of andere aandoeningen. Om de precieze oorzaak van het bloed in je ontlasting te achterhalen, is altijd vervolgonderzoek nodig.
Wanneer in je ontlasting bloedsporen worden gevonden, is een kijkonderzoek van de dikke darm (coloscopie). Pas daarna kan worden vastgesteld of er sprake is van darmkanker of niet.
Meer informatie over de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek vind je op de website van Bevolkingsonderzoek Nederland.
Ik heb de uitslag; en nu?
Er zijn drie uitslagen mogelijk
Er is geen vervolgonderzoek nodig
Er is geen bloed gevonden. Als je over twee jaar nog geen 76 jaar bent, krijg je dan weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek
Er is vervolgonderzoek nodig
Er is bloed gevonden in je ontlasting. Bloedsporen in de ontlasting kunnen verschillende oorzaken hebben en mogelijk wijzen op darmkanker. Het bloed kan ook afkomstig zijn van aambeien of andere aandoeningen. Om de precieze oorzaak van het bloed in je ontlasting te achterhalen, is altijd vervolgonderzoek nodig. Het vervolgonderzoek bestaat uit twee delen; een gesprek en een inwendig onderzoek (colonoscopie) van de dikke darm. Pas daarna kan worden vastgesteld of er sprake is van darmkanker of niet. Het onderzoek wordt gedaan met behulp van een endoscoop (kijkinstrument). Dit is een flexibele slang waarbij op het uiteinde een klein lampje en een camera zit. Tijdens het onderzoek kunnen vrijwel alle afwijkingen aan de dikke darm worden opgespoord. Het kijkonderzoek duurt 15 tot 30 minuten.
Geen uitslag bekend
Het is ook mogelijk dat er nog geen uitslag bekend is. Hiervoor zijn verschillende redenen. Je krijgt dan het verzoek om opnieuw de ontlastingstest uit te voeren.
Meer informatie over de uitslag van het bevolkingsonderzoek vind je op de website van Bevolkingsonderzoek Nederland.
Het vervolgonderzoek bestaat uit twee delen; een intakegesprek en een inwendig kijkonderzoek (coloscopie) van de dikke darm.
Het onderzoek wordt gedaan met behulp van een endoscoop (kijkinstrument). Dit is een flexibele slag waarbij op het uiteinde een klein lampje en een camera zit. Tijdens het onderzoek kunnen vrijwel alle afwijkingen aan de dikke darm worden opgespoord. Het kijkonderzoek duurt ongeveer 15 tot 30 minuten.
Iedereen tussen de 55 en 75 jaar ontvangen elke twee jaar een uitnodiging om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek darmkanker. De eerste uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek ontvang je in het jaar dat je 55 jaar wordt. Daarna ontvang je automatisch elke twee jaar een uitnodiging.
Van Bevolkingsonderzoek Nederland ontvang je de uitnodiging. Het Bevolkingsonderzoek Nederland coördineert het bevolkingsonderzoek. Voor meer informatie en vragen kun je bij hen terecht.
Ben je jonger dan 55 jaar of ouder dan 75 jaar en heb je klachten die kunnen wijzen op darmkanker? Neem dan altijd contact op met je huisarts. Lees hier meer over de signalen van darmkanker.
Waarom is het bevolkingsonderzoek alleen voor mensen tussen de 55 en 75 jaar?
Darmkanker wordt het meest gevonden bij mensen van 55 jaar of ouder. Er is voor deze leeftijdscategorie gekozen omdat dit de leeftijd is waarop darmkanker het meest voorkomt en dus ook de grootste winst valt te behalen. Zowel wat betreft het aantal op te sporen mensen met darmkanker als de winst in overleving, uitgedrukt in jaren.
Omdat we een stijging zien in het aantal mensen dat voor hun 55ste darmkanker ontwikkelt, willen wij ervoor zorgen dat de leeftijd wordt verlaagd naar 50 jaar. Om zo darmkanker nog vaker in een vroeg stadium op te kunnen sporen. Hoe eerder het wordt opgespoord, hoe beter de behandelmogelijkheden zijn en hoe groter de kans op overleven is.
Waarom worden mensen tot en met hun 75ste uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek darmkanker?
Als mensen op hun 75ste voor het laatst hebben meegedaan aan het bevolkingsonderzoek darmkanker, is de kans klein dat ze binnen 10 jaar nog darmkanker krijgen. Poliepen, het voorstadium van darmkanker, groeien namelijk heel langzaam.
Is deelname aan het bevolkingsonderzoek gratis?
De kosten van het bevolkingsonderzoek worden door de Rijksoverheid betaald. De overheid vindt het belangrijk dat iedereen kan meedoen. Als in je ontlastingstest afwijkingen worden gevonden, dan wordt er een inwendig kijkonderzoek van de darm (coloscopie) aangeboden. De kosten van dat kijkonderzoek en eventuele vervolgonderzoeken of behandelingen vallen onder je zorgverzekering. Het kan zijn dat je deze kosten zelf geheel of gedeeltelijk moet betalen. Dit is afhankelijk van je zorgverzekering en van de hoogte van het eigen risico en hoeveel je hiervan al hebt gebruikt. Neem contact op met je zorgverzekeraar als je hierover vragen hebt.
Ik twijfel nog of ik mee wil doen. Wat zijn de voor- en nadelen van het bevolkingsonderzoek?
Deelname aan het bevolkingsonderzoek darmkanker is vrijwillig. Je maakt zelf de keuze of je mee wilt doen. Om een goede keuze te kunnen maken kan je op de website van Bevolkingsonderzoek Nederland een aantal voor- en nadelen.
Ik heb klachten die kunnen duiden op darmkanker, kan ik eerder meedoen aan het bevolkingsonderzoek?
Nee, als je last klachten hebt die kunnen duiden op darmkanker, dan kom je niet eerder niet eerder in aanmerking voor het bevolkingsonderzoek. Heb je darmklachten zoals bloed bij de ontlasting, aanhoudende buikpijn of een plotselinge en aanhoudende verandering in je ontlastingspatroon? Wacht dan niet op het bevolkingsonderzoek, maar neem contact op met je huisarts. Deze kan inschatten of verder onderzoek nodig is.
Wat doen de MLDS voor het bevolkingsonderzoek darmkanker?
Wij hebben ons er in het verleden voor ingezet dat het bevolkingsonderzoek darmkanker er kwam. Darmkanker is goed te genezen wanneer het in een vroeg stadium wordt opgespoord, het bevolkingsonderzoek speelt daarbij een essentiële rol.