-
Tijdens de chemotherapie kan je lichaamsvocht enigszins giftig zijn. Dit komt doordat het lichaamsvocht het kankerremmende medicijn, of afbraakproducten daarvan kan bevatten. Het gaat met name om urine, ontlasting, bloed, braaksel en in veel mindere mate ook om sperma, zweet en speeksel. Jij en jouw huisgenoten moeten daarom extra voorzichtig zijn tijdens de kuren.
Let gedurende de chemokuren op de volgende punten:
– spoel het toilet twee keer door
– plas zittend
– was je handen goed na toiletbezoek
– trek handschoenen aan bij het opruimen van braaksel en het schoonmaken van het toilet.
-
Tijdens de behandeling hebben de meeste mensen weinig zin om te vrijen. Dit heeft meestal geen directe lichamelijke oorzaak. In enkele gevallen heeft de chemotherapie wel enige invloed. Bij vrouwen kan de vagina bijvoorbeeld wat droger zijn dan normaal. Vaak hebben zowel patiënten als hun partners wel veel behoefte aan warmte en intimiteit. Als je zin hebt om te vrijen is dat natuurlijk helemaal geen probleem. Het is echter beter om niet zwanger te raken tijdens de behandeling. Voor mannen geldt ook dat zij beter geen kind kunnen verwekken tijdens de chemotherapie. Over het algemeen geldt dit advies tot een half jaar na de behandeling. Bespreek met je arts welk voorbehoedsmiddel je kunt gebruiken.
-
Een mogelijke bijwerking van chemotherapie is haaruitval. Hoofdhuidkoeling kan bij chemotherapie worden toegepast om haaruitval te voorkomen. Ongeveer 50% van de mensen die tijdens de chemotherapie hoofdhuidkoeling krijgen, hebben geen pruik of hoofdbedekking nodig. Vraag er naar bij je behandelend arts.
-
Bepaalde cytostatica maken de huid gevoeliger voor zonlicht. Je kunt dan sneller verbranden dan je gewend bent. Er wordt aangeraden om tijdens de chemotherapie niet te zonnen en als je naar buiten gaat een hoge beschermingsfactor te gebruiken en een hoofddeksel te dragen. Langdurig zonnen wordt afgeraden tot vier tot zes weken na de chemokuur.
Chemo
therapie
Wat is chemotherapie?
Chemotherapie is een behandeling met kankerremmende medicijnen. Deze medicijnen worden ook wel cytostatica genoemd. Kankerremmende medicijnen zijn medicijnen die de celdeling remmen. Deze medicijnen zijn daarom vooral schadelijk voor cellen die snel delen. Kwaadaardige cellen (kankercellen) delen zich meestal sneller dan gezonde cellen. Chemotherapie is daardoor een geschikte behandeling om kankercellen te ‘vernietigen’.
Je kunt op verschillende manieren chemotherapie krijgen, via de mond of direct in een bloedvat via een injectie of een infuus. In alle gevallen komen de medicijnen uiteindelijk in het bloed terecht. Via het bloed verspreiden ze zich door het hele lichaam. Op die manier worden kankercellen in vrijwel het hele lichaam bereikt. Chemotherapie is daarom ook een geschikte behandeling om (mogelijke) uitzaaiingen te behandelen.
Bijwerkingen
Snel delende cellen zijn gevoeliger voor chemotherapie dan andere cellen. Dit maakt dat chemotherapie geschikt is om snel delende kankercellen te vernietigen. Helaas zijn er ook gezonde cellen die zich snel delen en die daardoor aangetast kunnen worden door chemotherapie. Snel delende cellen zijn vooral cellen in het slijmvlies van bijvoorbeeld de mond, de maag en de darm. Daarnaast delen ook haarcellen snel. Hierdoor ontstaan de bekende bijwerkingen van chemotherapie: misselijkheid, diarree, buikpijn, ontstekingen in de mondholte en haaruitval. Andere veelvoorkomende bijwerkingen zijn vermoeidheid en verminderde eetlust. Gelukkig hebben gezonde cellen vaak een beter herstelvermogen dan kankercellen. Veel bijwerkingen verdwijnen daarom vanzelf. Het is ook goed om te realiseren dat de ernst van de bijwerkingen niets zegt over het effect van de behandeling.
Naast deze algemene bijwerkingen van chemotherapie kunnen er per geneesmiddel nog bijwerkingen optreden, bijvoorbeeld het hand-voetsyndroom (een huidreactie) of neuropathie (beschadigde of geïrriteerde zenuwuiteinden), waardoor je bijvoorbeeld tintelingen of een doof gevoel kunt krijgen in de handen of voeten.
In de bijsluiter of patiëntenfolder over de medicijnen vindt je uitgebreide informatie over mogelijke bijwerkingen en je behandelaar kan je ook meer uitleg geven.
Chemotherapie heeft invloed op je afweersysteem en de aanmaak van bloedcellen. Door de chemotherapie neemt het aantal witte bloedcellen af, waardoor de afweer verminderd is en je vatbaarder bent voor infecties. Het is daarom belangrijk om bij koorts tijdens de behandeling altijd contact op te nemen met je behandelaar. Ook kan het aantal bloedplaatjes tijdelijk dalen, waardoor er een iets hogere kans op bloedingen is. Door de verminderde aanmaak van rode bloedcellen kan je bloedarmoede krijgen. Dat hangt onder andere af van het soort chemotherapie dat je krijgt. Tenslotte kan chemotherapie invloed hebben op jouw vruchtbaarheid en bij vrouwen kunnen de medicijnen effect hebben op de menstruatie.
Volledig implanteerbaar toedieningssysteem (VIT)
Als je langdurig chemotherapie via een infuus krijgt, kan je een volledig implanteerbaar toedieningssysteem (VIT) krijgen. Hierin zijn verschillende mogelijkheden. De meest bekende optie is een port-a-cath. Dit is een soort kastje dat onderhuids geïmplanteerd wordt. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij mensen die veel last hebben van het infuus. Het kastje staat rechtstreeks in verbinding met een groot bloedvat. Medicijnen, maar ook vocht en voeding, kunnen hierdoor veilig toegediend worden. Een port-a-cath wordt operatief ingebracht. Dit is een kleine ingreep die plaatsvindt onder plaatselijke verdoving of onder narcose. Een andere mogelijkheid is een PICC lijn. Dit is een groot infuus wat in een grote ader in de bovenarm geplaatst wordt. Hierdoor kunnen medicijnen, vocht en voeding toegediend worden, net als bij een port-a-cath. Dit infuus wordt onder lokale verdoving ingebracht, waarbij met behulp van een echo de exacte locatie van het bloedvat wordt bepaald.
Tips en adviezen bij chemotherapie
Bespreek je klachten
Het is belangrijk dat je al jouw klachten bespreekt met je behandelaar. Bij ernstige bijwerkingen is het noodzakelijk om er samen met je behandelaar snel achter te komen welk medicijn de bijwerkingen veroorzaakt. Vaak krijgen patiënten namelijk verschillende medicijnen tegelijk. Het kan zijn dat de dosering aangepast moet worden. Soms is het nodig om vanwege de bijwerkingen te stoppen met (één van de) medicijnen. Ook kan je behandelaar in sommige gevallen medicijnen voorschrijven die de bijwerkingen verminderen.
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
