Kanker: Behandelingen bij uitzaaiingen

Bij uitzaaiingen in de lever, de longen en de buikholte wordt altijd eerst gekeken of het technisch mogelijk en zinvol is om deze operatief te verwijderen. Soms wordt een operatie gecombineerd met chemotherapie en doelgerichte therapie, of met andere hierna beschreven behandelingen.

Uitzaaiingen in de lever
Uitzaaiingen in de lever kunnen via een open operatie of kijkoperatie worden verwijderd, afhankelijk van het aantal, de plaats in de lever en de grootte van de uitzaaiingen. Soms is het niet mogelijk om met één operatie alle uitzaaiingen te verwijderen. Dan wordt de leveroperatie in twee stappen uitgevoerd. Tussentijds kan het dan ook nodig zijn om de poortader naar één van de leverhelften af te sluiten om de andere leverhelft te laten groeien. Daarmee blijft er dan genoeg leverweefsel over bij de tweede operatie. Deze uitgebreide leveroperaties worden soms uitgevoerd nadat de uitzaaiingen met chemotherapie en doelgerichte therapie eerst kleiner zijn gemaakt.

Uitzaaiingen in de longen
Longuitzaaiingen kunnen, afhankelijk van het aantal uitzaaiingen en de plaats in de longen, met een open operatie of kijkoperatie verwijderd worden. Dit kan in meerdere operaties en ook herhaaldelijk worden gedaan. Net als bij de lever is het belangrijk dat er voldoende goed functionerend orgaan overblijft.

Uitzaaiingen in het buikvlies
Buikvliesuitzaaiingen kunnen, bij een beperkt aantal en afhankelijk van de plaats in de buikholte, operatief worden verwijderd. Deze operatie wordt cytoreductieve chirurgie genoemd en gecombineerd met zogenaamde hypertherme intraperitoneale chemotherapie (HIPEC).

Radiofrequente Thermoablatie (RFA) is het vernietigen van kankercellen door ze te verhitten. RFA kan toegepast worden bij uitzaaiingen in de lever en longen. Kankercellen worden verhit tot ongeveer 80 graden. Tegen deze temperatuur zijn ze niet bestand, waardoor de cellen afsterven. Om in aanmerking te komen voor RFA mogen de uitzaaiingen niet te groot zijn. RFA wordt in principe gecombineerd met een operatie, maar soms ook als losstaande behandeling uitgevoerd. Als RFA als behandeling op zich uitgevoerd wordt, gebeurt dit in combinatie met bijvoorbeeld een echo of CT-scan. Via een soort naald brengt de arts een staafje in de lever. Met behulp van de echo of CT beelden brengt de arts dit staafje tot in de tumor. Vervolgens wordt de hitte via het staafje verspreid en worden de kankercellen vernietigd. Een vergelijkbare werking heeft de microwave ablatie (MWA).

HIPEC is een behandeling voor darmkanker met uitzaaiingen naar het buikvlies en de buikholte. Het is een behandeling met kankerremmende medicijnen (cytostatica), die in een verwarmde vloeistof in de buik worden rondgepompt. Deze behandeling wordt standaard toegevoegd aan verwijdering van uitzaaiingen op het buikvlies en in de buikholte (cytoreductieve chirurgie). Er wordt nu ook onderzoek gedaan naar HIPEC zonder deze cytoreductieve chirurgie als preventieve behandeling. Via operatief geplaatste slangetjes wordt de buikholte dan gespoeld met verwarmde cytostatica. Achtergebleven kankercellen in de buikholte kunnen zo gedood worden. Door de toediening ter plekke kan een hoge dosis cytostatica gebruikt worden. Hierdoor is de behandeling effectiever. Doordat de medicijnen van tevoren verwarmd worden, raken kankercellen nog sneller beschadigd. Deze intensieve behandeling wordt slechts in enkele ziekenhuizen uitgevoerd.

Radio-embolisatie is een vorm van inwendige bestraling. Deze behandeling kan soms toegepast worden bij darmkanker waarbij de uitzaaiingen voornamelijk in de lever zitten. Bij deze behandeling worden via een katheter in de leverslagader radioactieve bolletjes richting de tumor gespoten. De radioactieve bolletjes geven hun radioactiviteit af in het vaatbed rondom de tumor. Het doel is om op deze manier de tumorcellen te vernietigen. Dit is een behandeling die slechts in enkele ziekenhuizen in Nederland gegeven kan worden.

Bij stereotactische radiotherapie wordt een hoge hoeveelheid bestraling zeer lokaal toegepast op de uitzaaiingen om deze te vernietigen. Om hiervoor in aanmerking te komen moeten de uitzaaiingen over het algemeen niet te uitgebreid zijn. Indien er een beperkt aantal uitzaaiingen is en een operatie of RFA geen mogelijkheid is, kan worden gekeken of je in aanmerking komt voor deze behandeling.