Alvleesklierkanker veroorzaakt in het begin nog geen klachten. Klachten ontstaan pas wanneer de tumor zich al flink heeft uitgebreid. Hierdoor wordt alvleesklierkanker vaak pas laat ontdekt. Er zijn vaak wel vroege tekenen, maar die zijn soms erg vaag. Ook variëren de symptomen en klachten doordat de tumor op verschillende plekken in de alvleesklier kan zitten (kop, lichaam of staart).
De aard van de klachten is afhankelijk van de plaats en de grootte van de tumor en van stoornissen in organen die door de tumor zijn aangetast. De klachten ontstaan over het algemeen pas wanneer de tumor is doorgegroeid in een ander orgaan of in de zenuwbanen rondom de alvleesklier.
Een tumor in of rond de kop van de alvleesklier wordt door eerder optredende klachten (vooral geelzucht) vaak vroeger ontdekt dan een tumor verderop in de alvleesklier.
De volgende klachten en symptomen kunnen wijzen op alvleesklierkanker:
Pijn
In het begin hebben veel mensen nog geen pijn. Als de ziekte zich uitbreidt en er sprake is van uitzaaiingen, kan er wel pijn ontstaan. Bijvoorbeeld pijn in de bovenbuik of middenrug.
Geelzucht (icterus)
Een alvleeskliertumor kan de doorgang van gal belemmeren. Hierdoor hoopt gal zich op in het bloed en in de huid. Dat geeft een gele kleur van de huid en het oogwit.
Verstoord ontlastingspatroon
Een alvleeskliertumor kan darmproblemen veroorzaken. Wees alert op veranderingen in de samenstelling (diarree of constipatie), de hoeveelheid en de kleur van uw ontlasting.
Onverklaarbaar gewichtsverlies
Plotseling snel afvallen kan een van de symptomen zijn die wijst op alvleesklierkanker.
Suikerziekte
Diabetes Mellitus (suikerziekte) kan ontstaan als gevolg van alvleesklierkanker. Door een minder goed functionerende alvleesklier en een tekort aan insuline kan een vorm van suikerziekte optreden. In sommige gevallen kan suikerziekte ook een verhoogd risico geven op het ontstaan van alvleesklierkanker.
Waterbuik (ascites)
Door de kanker kan vloeistof zich ophopen in de buik, de buik zwelt op en rekt uit.
Ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis)
Pancreatitis uit zich door pijn in de bovenbuik met uitstraling naar de rug. Soms is er ook sprake van een opgezwollen buik, misselijkheid, overgeven, koorts en een snelle hartslag.
alle info op een rijin onze alvleesklierkanker brochure
Wanneer naar de huisarts?
Wanneer je klachten hebt die kunnen wijzen op alvleesklierkanker, is het verstandig om op tijd naar de huisarts te gaan. De huisarts luistert naar de klachten en zal mogelijk overgaan tot lichamelijk onderzoek. Als de huisarts vermoedt dat er iets mis is met de alvleesklier, zal hij je doorverwijzen naar een specialist. Meestal is dat een maag-darm-lever (MDL) arts, een internist of een chirurg. Deze specialist zal het lichamelijk onderzoek herhalen en aanvullende onderzoeken (laten) verrichten.
Willem
''Ik werd compleet overdonderd met de boodschap naar huis gestuurd dat ik niet geopereerd zou worden, en mij slechts palliatieve zorg zou resten.''
Onderzoeken in het ziekenhuis
In het ziekenhuis zijn verschillende beeldvormende onderzoeken mogelijk om de diagnose alvleesklier te stellen. De arts bespreekt welke onderzoeken nodig zijn. Hieronder staat een overzicht van onderzoeken.
Echografie
Als er een vermoeden is van alvleesklierkanker, begint beeldvormend onderzoek meestal met een echografie. Met een echografie worden de alvleesklier en galwegen in beeld gebracht en kan de arts een eventuele tumor vaststellen. Bij een echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Een echografie is een eenvoudig en pijnloos onderzoek.
Een endoscopische echografie is een inwendige echografie die wordt uitgevoerd tijdens een gastroscopie (een kijkonderzoek). Het onderzoek wordt ook wel kort een endo-echo genoemd. Aan het uiteinde van de endoscoop zit een klein echoapparaat. Hiermee kan de specialist vanuit de maag naar de alvleesklier kijken en zo afwijkingen zien. De ligging, de grootte en de mate van doorgroei van een tumor in de omgeving van de alvleesklier is zo vast te stellen. Tijdens de endo-echo kan de arts ook biopten (hapjes weefsel) nemen voor onderzoek.
Voor het stellen van de diagnose alvleesklierkanker wordt bijna altijd een CT-scan gemaakt. Een CT-scan is veel gedetailleerder dan een echografie. Soms wordt ook een MRI-scan gemaakt.
Met een CT-scan of MRI-scan kan bepaald worden hoe ver de alvleeskliertumor is doorgegroeid en of er uitzaaiingen zijn. Een CT-scan is een onderzoek met röntgenstralen. Bij een MRI-scan wordt gebruik gemaakt van een sterk magnetisch veld. Tijdens het onderzoek wordt je langzaam door een kokervormige scanner bewogen. De scanner maakt een hele serie gedetailleerde foto’s. Vaak krijg je van tevoren een contrastvloeistof ingespoten en meestal ook te drinken. Hierdoor worden de afbeeldingen duidelijker.
Een PET-scan kan worden uitgevoerd om bijvoorbeeld uitzaaiingen aan te tonen. Kankercellen hebben een verhoogde stofwisseling. Dat betekent dat kankercellen meer suiker gebruiken dan normale cellen. Voorafgaand aan een PET-scan wordt daarom een kleine hoeveelheid radioactief suiker in uw bloed gespoten. De plaatsen waar kankercellen zich bevinden, kunnen zo worden opgespoord. Meestal wordt een PET-scan gecombineerd met een CT-scan of MRI-scan.
Een ERCP is een kijkonderzoek waarbij de arts de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier onderzoekt en eventueel ook meteen een ingreep verricht. Zoals het verwijderen van een galsteen of het plaatsen van een buisje (ook wel een stent of endoprothese genoemd) als er vernauwingen zijn. Het onderzoek wordt uitgevoerd met een kijkinstrument: de endoscoop. Aan het uiteinde van de endoscoop zit een lampje en een camera.
Tegenwoordig kiezen artsen vaak voor een MRCP in plaats van een ERCP als onderzoeksmethode, omdat dit veel minder belastend is. Een MRCP (Magnetic Resonance Cholangio- Pancreatography) is een MRI-scan waarmee ook de galwegen en de afvoergang van de alvleesklier in beeld kunnen worden gebracht. Zo kan de aanwezigheid van een galsteen in de galwegen worden bevestigd of uitgesloten. Het nadeel van de MRCP ten opzichte van de ERCP is dat het niet gelijk mogelijk is om ingrepen te verrichten. Hiervoor is soms alsnog een ERCP of een operatie nodig.
Laboratoriumonderzoek
Alvleesklierkanker gaat regelmatig gepaard met geelzucht. Een vroeg stadium van geelzucht kan in het bloed worden aangetoond. Ook kan suikerziekte (diabetes mellitus) in het bloed worden aangetoond. Suikerziekte kan soms een aanwijzing zijn voor alvleesklierkanker. Verder wordt vaak algemeen laboratoriumonderzoek gedaan om het functioneren van andere organen te meten en om de bloedstolling te bepalen.
Laparoscopie (kijkoperatie)
Een enkele keer wordt bij alvleesklierkanker een kijkoperatie (laparoscopie) uitgevoerd. Dat is een ingreep onder narcose, waarbij via kleine sneetjes in de buik een kijkbuis (laparoscoop) in de buikholte wordt gebracht. Met dit onderzoek kan de specialist eventuele uitzaaiingen vaststellen. De tumor in de alvleesklier is er echter meestal niet door te beoordelen. Het orgaan ligt hiervoor te diep. Tijdens de laparoscopie kan de arts ook biopten (hapjes weefsel) nemen voor onderzoek.
De Maag Lever Darm Stichting zet zich samen met de Dutch Pancreatic Cancer Group en Living With Hope in voor baanbrekend onderzoek, een betere kwaliteit van leven en de beste behandeling voor alvleesklierkanker patiënten. Dit doen wij gezamenlijk via het Deltaplan Alvleesklierkanker.
Levens redden
Alvleesklierkanker is een van de meest dodelijke vormen van kanker. Met baanbrekend klinisch wetenschappelijk onderzoek wil het Deltaplan Alvleesklierkanker hier verandering in aanbrengen. Het Deltaplan wil wetenschappelijk onderzoek versnellen, de handen ineenslaan om de beste behandeling voor iedereen beschikbaar te maken en te werken aan een betere kwaliteit van leven voor patiënten.
ANBI/RSIN nr: 007247849
