Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis C wordt veroorzaakt door het hepatitis C-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis A, B, D en E. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis.
Het hepatitis C-virus is in 1989 ontdekt. Sinds 1992 controleren bloedbanken het bloed en bloedproducten op aanwezigheid van het hepatitis C-virus. Mensen die voor die tijd een bloedtransfusie hebben gehad kunnen besmet zijn geraakt met het virus. Tegenwoordig komt besmetting via bloedtransfusie in Nederland niet meer voor. Besmetting vindt vooral plaats via bloed-bloedcontact. De ziekte komt veel voor onder spuitende drugsgebruikers. Zij kunnen besmet raken door bijvoorbeeld gezamenlijk gebruik van injectienaalden.
Na het doormaken van een hepatitis C-infectie, ben je niet immuun voor het hepatitis C-virus. Als je opnieuw in contact komt met het virus, kun je weer besmet te raken. In tegenstelling tot hepatitis A en B, bestaat er geen vaccin tegen hepatitis C. Hepatitis C kan acuut zijn of chronisch worden. Acuut houdt in dat de ontsteking kortdurend is en chronisch wil zeggen van lange duur.
Acute hepatitis C
Bij ongeveer 20% van de volwassen mensen geneest de leverontsteking vanzelf binnen drie maanden. We spreken dan van acute hepatitis C. De meeste mensen hebben geen of weinig klachten. Het komt vooral voor bij volwassenen.
Chronische hepatitis C
Bij 80% van de mensen die op volwassen leeftijd besmet raakt wordt de leverontsteking chronisch. We spreken van chronisch als het virus langer dan zes maanden in het lichaam aanwezig is. Je bent dan drager van het virus.
alle info op een rijin onze brochure over Hepatitis C
Feiten en cijfers over hepatitis C
In Nederland is het aantal nieuwe gevallen met acute hepatitis C de laatste jaren gestegen. De stijging is vooral onder HIV-seropositieve homoseksuele mannen. Naar schatting zijn er ongeveer 28.000 mensen met chronische hepatitis C.
Wereldwijd zijn er ongeveer 170 miljoen mensen met chronische hepatitis C. In Zuidoost Azië, in Afrika ten zuiden van de Sahara en in Egypte komt de ziekte het meest voor. In Noordwest Europa het minst vaak.
Oorzaak van hepatitis C
De oorzaak van hepatitis C is besmetting met het hepatitis C-virus. Het hepatitis C-virus is besmettelijk. Als je het virus hebt ben je besmettelijk voor anderen, ook als je geen klachten hebt. Je blijft besmettelijk totdat het virus uit het lichaam is verdwenen. In de meeste gevallen verdwijnt het virus niet en wordt het chronische hepatitis C. Het hepatitis C-virus komt voor in bloed.
Overdracht van het hepatitis C-virus kan plaatsvinden via:
bloed-bloedcontact
besmetting van moeder op kind tijdens de geboorte. De kans hierop is kleiner dan 10%
Manieren van besmetting zijn:
via gebruikte besmette injectienaalden
via scheermesjes
gezamenlijk gebruik van tandenborstels; speeksel vermengd met bloed (bloedend tandvlees) kan een risico zijn. Speeksel zelf speelt geen rol in de besmettingsroute
via bloedtransfusie
In Nederland is dit uitgesloten omdat het bloed sinds 1992 gecontroleerd wordt op hepatitis C. In niet-westerse landen gebeurt dit niet altijd
zelden door seksueel contact
Er is een zeer gering besmettingsgevaar bij anaal seksueel contact (waarbij sprake kan zijn van bloedcontact) of bij vrijen tijdens de menstruatie
In de dagelijkse omgang met mensen is er geen risico op besmetting met het hepatitis C-virus.
Voorbeelden waarbij er geen risico bestaat op besmetting
Het virus kan niet door een onbeschadigde huid
Zoenen of tongzoenen. Speeksel speelt geen rol in de besmettingsroute
Toiletgebruik en gebruiksvoorwerpen
Adem, hoesten, niezen, etc
Hepatitis C en zwangerschap
De kans dat een vrouw tijdens de zwangerschap hepatitis C overdraagt aan haar ongeboren kind is ongeveer 4%. De bevalling kan langs de natuurlijke weg plaatsvinden. Ook kan borstvoeding worden gegeven zolang er geen wondjes bij de tepels zijn.
Bij vrouwen met hepatitis C en een kinderwens is het sterk aan te raden om hepatitis C te laten behandelen zodat ze genezen en het virus niet aan hun kind kunnen overdragen.
Hoe herken ik het?
Meest voorkomende klachten bij hepatitis C
Het hepatitis C-virus veroorzaakt in eerste instantie een meestal ongemerkte acute leverontsteking. Deze gaat bij 80% van de patiënten over in een chronische leverontsteking. Veel mensen merken lange tijd weinig of niets van een besmetting met hepatitis C.
Vanwege de grote reservecapaciteit van de lever veroorzaken leverziekten, zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.
Bij ongeveer 20% van de volwassen mensen geneest de leverontsteking vanzelf binnen drie maanden. Vaak zijn er geen of weinig klachten. Een klein percentage van de mensen met acute hepatitis C heeft klachten.
Klachten die kunnen optreden zijn:
vermoeidheid
misselijk en braken
verminderde eetlust
een grieperig gevoel
gewrichtspijn
pijn boven in de buik aan de rechterkant
geel worden van de huid en het oogwit
donkere urine
licht gekleurde ontlasting (grijs-wit)
Chronische hepatitis C
Chronische hepatitis C kan wisselend verlopen. De meeste mensen hebben de eerste jaren geen klachten of zijn alleen wat moe. Het virus is sluimerend aanwezig zonder klachten te veroorzaken. Het kan ongeveer tien tot veertig jaar duren voordat iemand die besmet is klachten krijgt. Klachten die kunnen optreden zijn klachten als gevolg van levercirrose. Je kunt dan last krijgen van vermoeidheid, zwakte, concentratieverlies, gewichtsverlies, geelzucht, verwardheid en vocht in de buik.
Door een langdurige ontsteking van de lever kan de lever beschadigd raken. Bij ongeveer 20% van de mensen met een chronische hepatitis C ontstaat levercirrose. Dit is een ernstige leverbeschadiging, waarbij gezond weefsel in de lever vervangen wordt door littekenweefsel. Bij ongeveer 17% van de patiënten met levercirrose ontstaat binnen vijf jaar leverkanker (HCC).
Ongeveer 90% van de patiënten geneest van hepatitis C met medicijnen.
Ernstig ziekteverloop
Patiënten met chronische hepatitis C die ook HIV of hepatitis B hebben waarvoor ze niet behandeld zijn, hebben een ernstiger en sneller ziekteverloop.
Eddie
''Vijf jaar geleden had mijn zus een donornier nodig. Toen ik mijn nier wilde doneren, werd het virus in mijn bloed ontdekt. Een nier doneren was voor mij dus helaas geen optie.''
Hoe gaat het verder?
Diagnose van hepatitis C
De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis C stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis C-virus. Antistoffen zijn ongeveer vanaf zes weken na besmetting in het bloed aantoonbaar. Of aanvullend onderzoek nodig is, is afhankelijk van de uitslag van het bloedonderzoek. De huisarts bespreekt dit met u.
Vervolgonderzoek na vaststelling hepatitis C
Fibroscan
Een fibroscan meet de elasticiteit van de lever. Hiermee kan de hoeveelheid littekenweefsel in de lever worden bepaald.
Echografie
Een echografie maakt gebruik van geluidsgolven. De verschillende soorten weefsels in en rond de lever kaatsen deze golven allemaal op een andere manier terug. Zo kan de arts zien of je lever gezond is.
Leverbiopsie
Met een leverbiopsie kan de ernst van de ontsteking en verlittekening worden vastgesteld. Een leverbiopsie is bij de meeste patiënten niet nodig.
Als de huisarts bij jou de diagnose hepatitis C heeft gesteld is hij verplicht om dit te melden bij de GGD. De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid.
Behandeling van hepatitis C
Chronische hepatitis C is goed te behandelen met medicijnen. De medicijnen zijn de laatste jaren sterk verbeterd, met zeer hoge kans op genezing en minder bijwerkingen. Het genezingspercentage is bijna 100 als er geen sprake is van levercirrose, anders is de kans op genezing zo’n 80 tot 90 %. Met de komst van nieuwe DAA’s (Direct Acting Antivirals) kan de duur van de behandeling van chronische hepatitis C aanzienlijk worden verkort.
De behandeling is met name gericht op het voorkómen van levercirrose en leverkanker.
Medicijnen Sinds 2014 zijn er nieuwe medicijnen met een hoog genezingspercentage en een korte behandelingsduur.
Sovaldi® (werkzame stof sofosbuvir)
Olysio® (werkzame stof simeprevir)
Daklinza® (werkzame stof daclatasvir)
Harvoni® (werkzame stoffen ledipasvir en sofosbuvir)
Exviera® (werkzame stof dasabuvir)
Viekirax® (werkzame stoffen ombitasvir, paritaprevir en ritonavir)
Vanaf 1 november 2015 worden deze middelen in Nederland vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekering.
Bijwerkingen medicatie
Sommige medicijnen die de arts voorschrijft kunnen bijwerkingen geven. Niet iedereen krijgt last hiervan en niet iedereen krijgt dezelfde bijwerkingen. In de bijsluiter van het medicijn staat informatie over de mogelijke bijwerkingen. Ook vind je hier informatie over wisselwerkingen met andere medicatie. Bespreek je klachten en bijwerkingen altijd met je arts. Bij ernstige bijwerkingen kan het zijn dat de dosering aangepast moet worden. Soms is het noodzakelijk om vanwege de bijwerkingen te stoppen met (één van de) medicijnen. Ook is het belangrijk om gebruik van andere medicijnen of het gebruik van middelen zonder recept (bijvoorbeeld uit de drogist), met je arts te bespreken.
Je kunt bijwerkingen van een medicijn ook altijd melden bij:
Adviezen om besmetting van anderen te voorkomen als je hepatitis C hebt
meld aan je omgeving dat je besmet bent met het hepatitis C-virus
zorg ervoor dat anderen niet in contact komen met voorwerpen waar mogelijk bloed aan zit, zoals tandenborstels, scheermesjes, naalden, spuiten, maandverband
de kans dat je hepatitis C aan anderen overdraagt is bij heteroseksueel contact klein. Bij anale seks en tijdens menstruatie is de kans wel groter. Gebruik dan een condoom
Advies om besmetting te voorkomen als iemand in jouw directe omgeving hepatitis C heeft
voorkom contact met bloed van de patiënt
Adviezen om genezing van hepatitis C te bevorderen
drink geen alcohol. Uit recent onderzoek blijkt dat het drinken van alcohol de kans op het ontstaan van leverkanker vergroot bij hepatitis C-patiënten met levercirrose.
gezonde voeding
uit verschillende onderzoeken blijkt dat zwarte koffie een gunstige invloed heeft op de lever. Het drinken van koffie lijkt de kans op levercirrose te verkleinen. Bij mensen die al levercirrose hebben, wordt stevige koffieconsumptie geassocieerd met een verlaagd risico op leverkanker. Vier koppen koffie per dag werken beschermend tegen leverkanker.
bij gewone activiteiten is er geen kans op besmetting. Thuis blijven is niet nodig.
Tips en adviezen om de kans op hepatitis C te verkleinen
gebruik geen scheermesjes, scheerapparatuur, nagelschaartjes, haarborstels en tandenborstels van anderen
wees ook voorzichtig bij kappers, vooral in niet-westerse landen
gebruik nieuwe, ongebruikte injectienaalden
let op bij het laten zetten van een tatoeage dat de naalden goed zijn ontsmet of nieuw zijn. Eveneens bij het laten zetten van een piercing of bij acupunctuur. Hetzelfde geldt voor apparatuur die gebruikt wordt door tandartsen en schoonheidsspecialisten
vrij veilig. Gebruik een condoom bij anale seks en in de menstruatieperiode
er bestaat geen vaccin voor hepatitis C
Tips en adviezen als je bloedcontact hebt gehad met iemand die hepatitis C heeft
laat het wondje goed bloeden
spoel met lauw stromend water
ontsmet de wond daarna met bijvoorbeeld jodium
neem contact op met de huisarts
Patiëntenvereniging
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Op hepatitisinfo.nl vind je informatie over verschillende leveraandoeningen.
ANBI/RSIN nr: 007247849
