Ontstekingsziekten in de dikke darm
Naast de twee bekendste vormen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn bestaan er andere vormen van ontstekingsziekte van de dikke darm. Deze komen minder vaak voor.
IBD-U
Bij deze vorm is het colitis-type 'unclassified', dus onbekend. Bij deze vorm staat vast dat het gaat om een chronische ontstekingsziekte (IBD), maar het is niet zichtbaar of het gaat om colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn. Soms wordt in het ziekteverloop duidelijk om welke vorm het gaat, maar soms ook niet. Deze vorm van IBD wordt steeds meer erkend als sub-vorm. Er zijn nog geen duidelijke klinische kenmerken om de diagnose te stellen. De klachten komen overeen met colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Het beperkt zich tot de dikke darm, met als (bloederige) diarree als meest voorkomende klacht. Het komt ongeveer bij 10% voor van de mensen met IBD.
Proctitis
Proctitis betekent ontsteking van de endeldarm en is op zich geen aparte vorm van IBD. De endeldarm kan door verschillende oorzaken ontstoken zijn. De bekendste is proctitis ulcerosa (waarbij de colitis ulcerosa tot de endeldarm beperkt is), radiatie proctitis (ontsteking door bestraling) en ontsteking door verschillende soorten seksueel overdraagbare aandoeningen (Soa’s). De klachten zijn bloederige diarree of moeite hebben om de ontlasting op te houden. De behandeling hangt af van de oorzaak van de proctitis. Lees meer over proctitis.
Microscopische colitis
Ook dit is geen vorm van IBD. Microscopische colitis bestaat uit twee vormen; collagene en lymfocytaire colitis. De diagnose is alleen te stellen door het nemen van een biopt (hapjes weefsel) uit de darm. Het weefsel wordt onderzocht onder de microscoop. De meest voorkomende klacht bij deze vorm is niet bloederige diarree, zonder dat er zichtbare afwijkingen in de darm te zien zijn met een endoscoop. Het komt vooral voor bij vrouwen van middelbare leeftijd, maar de ziekte kan op elke leeftijd ontstaan. De oorzaak van deze vorm is grotendeels onbekend. Het kan veroorzaakt kunnen worden door een auto-immuun reactie, medicijnreactie of door schadelijke bacteriën. Ook roken is hiermee geassocieerd. De behandeling bestaat uit wegnemen van uitlokkende factoren, bijvoorbeeld stoppen met roken, het voorschrijven van medicatie, zoals het medicijn budesonide. Door de ontsteking kan de darm water niet goed opnemen, waardoor er diarree ontstaat.
Eosinofiele colitis
Dit is een zeldzame allergische aandoening met een onbekende oorzaak. Eosinofiele colitis valt onder primaire eosinofiele gastro-intestinale stoornissen. Hieronder valt ook eosinofiele oesofagitis (ontsteking in de slokdarm) en eosinofiele gastro-enteritis (ontsteking in de maag en dunne darm). Bij eosinofiele colitis is er een verhoogd aantal van een bepaald type witte bloedcellen (eosinofielen) in de darm aanwezig. Te veel van deze witte bloedcellen in de darm kan de darm beschadigen en irriteren. Deze vorm kan op elke leeftijd ontstaan. Mogelijk verhoogt de kans op deze aandoening wanneer allergieën in de familie voorkomen of iemand al andere allergische aandoeningen heeft, zoals astma of eczeem. Een allergie is niet erfelijk, maar de aanleg voor een allergie wel. De diagnose kan alleen gesteld worden door het nemen van een biopt (hapjes weefsel) uit de darm. Hoewel aanwijzingen in bloedonderzoek en een allergietest kunnen helpen de diagnose te onderschrijven. De meest voorkomende klachten bij deze vorm zijn diarree, verstoorde opname van voedingsstoffen en verlies van eiwitten via de darmen. Dit is afhankelijk van de uitgebreidheid en locatie van de ziekte. Voor de behandeling eosinofiele darmaandoeningen is nog weinig onderzoek gedaan. Nu bestaat de behandeling uit ontstekingsremmende medicijnen. En wordt er gekeken naar voedingsmiddelen die mogelijk een allergie veroorzaken of de darm irriteren.
Veelgestelde vragen over IBD (ziekte van Crohn en colitis ulcerosa)
We ontvangen veel vragen over de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. We hebben de meest gestelde vragen en antwoorden op een rij gezet. Let op: we geven geen persoonlijke medische adviezen en hebben geen artsen in dienst. Voor persoonlijke vragen adviseren we om contact op te nemen met je (huis)arts.
bekijk de vragen en antwoordenColofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.
In samenwerking met:
Dr. M. (Marjolijn) Duijvestein, MDL-arts, gespecialiseerd in de inflammatoire darmziekten (IBD) (Radboudumc)
Angela Bureo Gonzalez, MDL-arts in opleiding (Radboudumc)
Laatst herzien:
maart 2023
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.