Een divertikel is wat anders dan een darmpoliep. Poliepen groeien op het slijmvlies van de darm naar binnen toe. Poliepen kunnen kwaadaardig worden en darmkanker veroorzaken. Divertikels stulpen door de darmwand heen naar buiten, de buikholte in. Als een soort ballonnetje. Divertikels kunnen gaan ontsteken maar worden nooit kwaadaardig.
Divertikels en
diverticulitis
Wat is het?
Divertikels zijn kleine uitstulpingen van de darmwand in de buikholte. Ze ontstaan waarschijnlijk op zwakke plekken in de darmwand die bij een verhoogde druk naar buiten gaan stulpen. Het is te vergelijken met de binnenband van een fiets die op een zwakke plek naar buiten drukt.
Divertikels zijn, zolang ze niet ontstoken raken, volkomen onschuldig. Ze ontstaan meestal in het laatste bochtige deel van de dikke darm. Soms ontstaan divertikels in het begin en middengedeelte van de dikke darm. Divertikels komen vooral voor bij mensen die ouder zijn dan 50 jaar. Ze worden vaak per toeval ontdekt omdat de meeste mensen met divertikels er nooit last van hebben.
alle info op een rijin onze brochure over divertikels en diverticulitis
Wat is diverticulitis?
Divertikels zijn op zichzelf onschuldig en goedaardig. Soms gaat een divertikel echter ontsteken. Dit gebeurt bij eén van de vijf mensen met divertikels. Als divertikels gaan ontsteken wordt dat diverticulitis genoemd.
Een divertikel is nooit kwaadaardig
Oorzaak van divertikels en diverticulitis
Oorzaken van divertikels
Waarschijnlijk ontstaan divertikels op zwakke plekken in de darmwand die onder verhoogde druk gaan uitstulpen. Divertikels lijken vaker voor te komen in de westerse wereld. Mogelijk speelt het eten van weinig vezels hierbij een rol. Bij te weinig vezels in de voeding kan de ontlasting harder worden. Dit wordt ook wel verstopping of obstipatie genoemd. Ook te weinig lichaamsbeweging en overgewicht kunnen leiden tot verstopping. Harde poep blijft langer in de darm en zorgt voor een verhoogde druk in de darm. Hierdoor kunnen divertikels ontstaan.
Oorzaken van diverticulitis
Het is niet bekend waardoor divertikels gaan ontsteken. Mensen die roken, weinig bewegen, weinig vezels eten, overgewicht hebben en NSAID’s (pijnstillers die de darmwand kunnen irriteren) gebruiken, lijken een iets grotere kans te hebben op diverticulitis.
Diny: 'Het is een hele zoektocht geweest.'
Diny heeft divertikels. ‘Ik heb geleerd met mijn buikklachten om te gaan. Het is een hele zoektocht geweest, maar voeding speelt voor mij een grote rol.’
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij divertikels en diverticulitis
Meestal geven divertikels zelf geen klachten. Heel soms hebben mensen last van een vage buikpijn of een opgeblazen gevoel. Ook kan een divertikel gaan bloeden, waardoor er bloed uit de anus kan komen. Meestal treden klachten pas op als divertikels gaan ontsteken (diverticulitis).
Diverticulitis geeft vaak de volgende klachten:
- buikpijn en buikkrampen. De pijn kan direct hevig zijn of eerst wat zeurend en na een paar dagen hevig. De pijn zit vaak linksonder in de buik.
- koorts
- een opgezette buik
- een veranderd ontlastingspatroon: hevige diarree of ernstige verstopping
- misselijkheid, soms met braken
- soms bloedverlies en slijmverlies uit de anus
Bij diverticulitis kan bloedverlies uit de anus voorkomen, soms zelfs in grote hoeveelheden. Deze bloeding ontstaat doordat een bloedvaatje in het divertikel scheurt. Dit kan ook gebeuren als een divertikel niet ontstoken is.
Heel soms kan de darm op de plaats van de ontsteking openbarsten. Dit wordt een darmperforatie genoemd. De kans op een darmperforatie is groter als je heel veel ontstoken divertikels in jouw dikke darm hebt. Een darmperforatie kan erg gevaarlijk zijn omdat hierdoor ontlasting in de buikholte terecht kan komen.
Er kan dan een buikvliesontsteking (peritonitis) ontstaan. Een darmperforatie en/of buikvliesontsteking geeft acute, hevige pijnklachten, meestal in combinatie met hoge koorts.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van divertikels en diverticulitis
Divertikels worden vaak per toeval ontdekt. Als je ernstige klachten hebt die kunnen wijzen op diverticulitis verwijst de huisarts je door naar een maag-, darm- en leverarts (MDL-arts), internist of chirurg voor verder onderzoek.
Diverticulitis kan worden vastgesteld met één van onderstaande onderzoeken:
- CT-scan van de buik
Een CT-scan is een onderzoek met röntgenstralen. Via een ader in de arm spuit de arts contrastvloeistof in. Organen zijn dan duidelijk zichtbaar op de röntgenafbeeldingen. Tijdens het onderzoek ga je heel langzaam door een kokervormige scanner. De scanner maakt een hele serie gedetailleerde foto’s van jouw buik. Er wordt een CT-scan van de buik gemaakt als de arts denkt dat je acute, ernstig ontstoken divertikels in de dikke darm hebt, waarbij soms ook een abces kan ontstaan. Een abces is een holte gevuld met pus. Met dit onderzoek wordt dan meteen ook gekeken of er een gaatje zit in de darmwand (perforatie).
- echografie van de onderbuik
Een echografie is een beeldvormend onderzoek waarbij gebruik gemaakt wordt van geluidsgolven. Met dit onderzoek kan de arts de wand van de dikke darm bekijken. Op deze manier kan de ernst van de ontsteking worden beoordeeld. Bij ernstig ontstoken divertikels wordt een echografie soms aangevuld met een CT-scan. - coloscopie
Dit onderzoek wordt meestal alleen uitgevoerd als vervolgonderzoek bij aanhoudende klachten en dient dan om andere darmaandoeningen uit te sluiten. Een coloscopie wordt niet gedaan als de darm heftig ontstoken is, omdat er dan een risico is op een gaatje in de darmwand (perforatie). Tijdens dit onderzoek bekijkt de arts de binnenkant van jouw dikke darm. Dit gebeurt met een speciaal kijkinstrument: de endoscoop. Dit is een dunne, flexibele slang. Deze slang wordt via de anus in de darm geschoven. Aan het uiteinde van de slang zitten een lampje en een camera. Zo kan de arts de binnenkant van de darm goed bekijken.
Behandeling van divertikels
Divertikels hoeven in principe niet behandeld te worden. Bij divertikels is het wel belangrijk om te zorgen dat jouw ontlasting soepel blijft. Als jouw poep zacht en soepel is, ontstaat er minder snel een verhoogde druk in jouw darmen.
Gezond, gevarieerd en vezelrijk eten is de beste manier om jouw ontlasting soepel en jouw darmen gezond te houden. Ook veel drinken en lichaamsbeweging zijn belangrijk.
Als je divertikels hebt, zal de huisarts je adviseren om vezelrijk te eten of extra vezels te nemen, bijvoorbeeld zemelen of lijnzaad. Eventueel kan de huisarts medicijnen voorschrijven die de ontlasting zacht houden.
Onderaan deze pagina vind je ‘tips en adviezen’ voor een goede darmgezondheid. Deze adviezen zijn extra belangrijk als je divertikels hebt en/of diverticulitis hebt gehad.
Behandeling van diverticulitis
Diverticulitis gaat meestal vanzelf over. Alleen in ernstige gevallen is een ziekenhuisopname of operatie nodig. De huisarts houdt je onder controle tot de ontsteking weg is en verwijst je door naar het ziekenhuis bij eventuele complicaties. Bij sommige mensen is de ontsteking binnen een week weg, bij anderen kan het een aantal weken duren. Diverticulitis kan ook weer terugkomen. De divertikels die je eenmaal hebt, gaan niet weer weg en kunnen opnieuw ontstoken raken.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen voor een gezonde darmgezondheid
Onderwerpen die hiermee te maken hebben
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting.
In samenwerking met:
Dr. Ellen Witteman, MDL-arts
Drs. Kim van Boxtel, MDL-arts in opleiding
Laatst herzien:
April 2018
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
