Bij achalasie kunnen allerlei klachten optreden. Veelvoorkomend zijn problemen bij het slikken, het omhoog komen van doorgeslikt voedsel en gewichtsverlies. Hieronder staan tips die je kunnen helpen de klachten te verminderen. Dit zijn algemene adviezen en werken daarom niet voor iedereen. Als je erg veel last blijft houden, of veel gewicht verliest, adviseren we om naar een diëtist te gaan voor een volwaardig voedingsadvies.
Achalasie van de slokdarm
Wat is het?
Achalasie is een bewegingsstoornis van de slokdarm. Deze bewegingsstoornis wordt veroorzaakt door een verminderde zenuwvoorziening. De slokdarm krijgt dan minder prikkels die zorgen voor de beweging die de slokdarm maakt. Bij achalasie is de zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm verminderd. Er zijn in dat deel ook minder bewegingen van de spieren in de wand van de slokdarm. Dit heeft tot gevolg dat het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag niet goed kan ontspannen. Het sluitspiertje kan door deze verkramping niet goed meer openen. Daardoor kan voedsel niet weg uit de slokdarm. Het hoopt zich op boven het sluitspiertje waardoor de onderkant van de slokdarm uitzet. Dit heeft tot gevolg dat nog meer voedsel zich ophoopt in de uitgezette slokdarm.
Achalasie is een vrij zeldzame aandoening. De klachten ontstaan meestal tussen het 20ste en 40ste levensjaar.
Onderzoeken bij achalasie
De slokdarm
De slokdarm is een gespierde buis van ongeveer 25 cm lang. Zodra we eten doorslikken, komt het in de slokdarm terecht. De slokdarm vervoert het voedsel richting de maag. Dit is een actief proces waarbij de spieren in de slokdarmwand op een georganiseerde manier samentrekken. Deze samentrekkingen worden peristaltische bewegingen genoemd. Tussen de slokdarm en de maag zit een sluitspiertje (sfincter). Dit sluitspiertje zorgt als het goed werkt voor eenrichtingsverkeer, het eten kan wel van de slokdarm naar de maag, maar niet meer terug van de maag naar de slokdarm.
Hoe herken ik het?
Oorzaak van achalasie van de slokdarm
Verminderde zenuwvoorziening
Achalasie ontstaat door een verminderde zenuwvoorziening in het onderste deel van de slokdarm. De oorzaak hiervan is nog onbekend. Het is mogelijk dat een virusinfectie een rol speelt bij het ontstaan van de klachten.
Auto-immuunziekte
Ook zijn er aanwijzingen dat achalasie een auto-immuunziekte is. Een auto-immuunziekte is een ziekte waarbij het afweersysteem cellen van het eigen lichaam aanvalt en vernietigt. Om precies te weten wat de oorzaak is, moet meer onderzoek gedaan worden.
Klachten bij achalasie van de slokdarm
De voornaamste klacht is dat voedsel blijft hangen in de slokdarm. We noemen dit ook wel passageklachten. Door de ophoping van voedsel in de slokdarm zakt na een tijdje vocht ook niet goed meer. Slikken wordt hierdoor steeds moeilijker. Veel mensen krijgen ook last van een slechte adem. Dit komt doordat het voedsel dat in de slokdarm blijft hangen een vieze geur kan afgeven.
Andere klachten die bij achalasie kunnen voorkomen zijn:
- pijn en/of krampen in de buurt van het borstbeen. De pijn kan uitstralen naar de rug of de keel.
- het omhoog komen van doorgeslikt voedsel. Dit gebeurt vooral na de maaltijd of als je gaat liggen. Als dit 's nachts gebeurt, kan je je gemakkelijk verslikken. Etensresten kunnen dan in de luchtwegen terecht komen. Dit kan infecties van de luchtwegen en longen veroorzaken.
- minder zin in eten en daardoor afvallen. In sommige gevallen verminderen de klachten na verloop van tijd. Dit komt doordat de slokdarm steeds verder uitzet en er meer voedsel in kan blijven staan. Als gevolg daarvan krijgt iemand vaak slik- en pijnklachten.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van achalasie van de slokdarm
Meestal zijn verschillende onderzoeken nodig voordat duidelijk is dat het om achalasie gaat. Als pijn op de borst de belangrijkste klacht is, is onderzoek nodig om hartklachten uit te sluiten. Vanwege de slikklachten en passageklachten zal de arts ook een gastroscopie voorstellen om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten. Een gastroscopie is een kijkonderzoek van de slokdarm en de maag. De arts kijkt met een flexibele slang via de mond in de slokdarm. Met dit onderzoek zijn eventuele afwijkingen van de slokdarm te zien. Tijdens dit onderzoek kan de arts zo nodig ook een weefselhapje (biopt) nemen. Dit weefsel wordt vervolgens in het laboratorium onderzocht. Soms is tijdens de gastroscopie een uitgezette slokdarm zichtbaar. Dat is een belangrijke aanwijzing voor achalasie.
Achalasie van de slokdarm kan met zekerheid vastgesteld worden door:
Je krijgt bij dit onderzoek een contrastmiddel te drinken, meestal bariumpap. Vervolgens worden röntgenfoto’s gemaakt waarop de bewegingen van de slokdarm te zien zijn. Een verminderde beweging en een uitgezette slokdarm zijn zo zichtbaar.
Dit is een drukmeting van de slokdarm. De arts schuift een slangetje via je neus in de slokdarm. Aan dit slangetje zit een instrument dat de druk kan meten. Door op verschillende plekken de druk te meten, krijgt de arts een idee van de bewegingen van de slokdarm.
Behandeling van achalasie van de slokdarm
De behandeling van achalasie is gericht op de werking van het sluitspiertje tussen de slokdarm en de maag. Als dit sluitspiertje weer goed kan openen, kan voedsel door de zwaartekracht beter door de slokdarm heen. De verkramping van het sluitspiertje moet dus behandeld worden. Behandeling van achalasie kan op verschillende manieren:
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij achalasie van de slokdarm
Expertise Centrum voor de behandeling van Achalasie
Er bestaat een polikliniek voor motoriekstoornissen van slokdarm en maag (MOT-CHIR) in het AMC te Amsterdam. De MOT-CHIR polikliniek is de grootste academische polikliniek in Nederland die gespecialiseerd is in de diagnostiek en behandeling van de refluxziekte en achalasie. Op deze polikliniek wordt nauw samengewerkt met het endoscopie- en functielaboratorium van de MDL (maag- darm- leverziekte). Daardoor is er ruime kennis en ervaring in de behandeling van achalasie en de refluxziekte.
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen (NVMDL)
Dr. Matthijs Kramer, MDL-arts, MUMC+ (NVMDL)
Dr. J.M. Conchillo, MLD-arts, MUMC+
Dr. Rachel van Eijk, MDL-arts, DC Klinieken Breda (NVMDL)
Sacha Visser, diëtist gespecialiseerd in darmproblematiek en voedselovergevoeligheid
Laatst herzien:
november 2023
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
