Als je last hebt van veel diarree is het belangrijk dat je veel drinkt en zorgt dat je voldoende zout binnenkrijgt. Dit is om het verlies van vocht en zouten via de ontlasting te compenseren en uitdroging te voorkomen. Bij de drogist en apotheek is ORS (Oral Rehydration Solution) verkrijgbaar. Dit poeder kan je oplossen in water om alle benodigde zouten aan te vullen.
Proctitis
Wat is het?
Proctitis is een ontsteking waarbij het slijmvlies van de endeldarm ontstoken is. Proctos is het Griekse woord voor endeldarm en -itis betekent ontsteking.
Proctitis kan eenmalig optreden of steeds weer terugkeren. Het kan ook langdurig klachten veroorzaken. In het geval van steeds terugkerende of langdurige klachten spreken we van een chronische proctitis. Soms kan de ontsteking zich uitbreiden naar de hele dikke darm. We spreken dan van colitis ulcerosa.
Lees ook
De darm
De darm is een belangrijk onderdeel van het spijsverteringsstelsel. De darm bestaat uit de dunne darm, de dikke darm en de endeldarm.De dikke darm gaat over in de endeldarm die ongeveer 12 cm lang is. De endeldarm is het laatste onderdeel van het spijsverteringskanaal.
De endeldarm wordt afgesloten door de anus. In de endeldarm wordt ontlasting tijdelijk opgeslagen voordat deze het lichaam verlaat. Wanneer de endeldarm vol is, gaat er een seintje naar onze hersenen. We krijgen dan ‘aandrang’ om naar het toilet te gaan. Een andere naam voor endeldarm is rectum.
Oorzaken van proctitis
In een meeste gevallen is de oorzaak van proctitis bekend. Soms is de oorzaak onbekend.
Proctitis kan ontstaan door:
- Bestraling, bijvoorbeeld bij patiënten met baarmoederhalskanker of prostaatkanker. Het slijmvlies van de endeldarm kan hierdoor beschadigd raken, waardoor proctitis kan ontstaan. Deze vorm van proctitis kan genezen zodra de bestraling stopt. Sommige patiënten kunnen ook langer klachten houden.
- Langdurig gebruik van laxeermiddelen (zetpillen). Hierdoor kan het slijmvlies van de endeldarm geïrriteerd en ontstoken raken.
- Het inbrengen van vreemde voorwerpen in de anus. Ook hierdoor kan het slijmvlies van de endeldarm geïrriteerd raken.
- Een infectie met een seksueel overdraagbare aandoening, zoals gonorroe, syfilis, chlamydia trachomatis en herpes-simplex. Dit zijn besmettelijke vormen van proctitis die vooral voorkomen bij homoseksuele mannen.
- De ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. Wanneer de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa een ontsteking geven in het rectum, heet dit ook een proctitis.
Soms kan men geen oorzaak vinden voor de proctitis. We spreken dan van een ‘chronische idiopathische proctitis’. Idiopathisch betekent dat de oorzaak onbekend is.
Hoe herken ik het?
Klachten en symptomen bij proctitis
De belangrijkste klacht bij proctitis is een plotselinge, hevige aandrang voor ontlasting. Het is vaak moeilijk om de ontlasting tegen te houden en op tijd het toilet te bereiken. Dit gebeurt vaak meerdere keren per dag. Ook komt het veel voor dat er wel aandrang is, maar dat er geen ontlasting komt. Dit wordt loze aandrang genoemd. Meestal is de ontlasting normaal gevormd en heeft men geen last van diarree. Wel zit er vaak bloed, slijm en pus bij de ontlasting. Koorts of verhoging komt bij proctitis vrijwel niet voor.
Behalve deze lichamelijke klachten heeft proctitis ook veel invloed op het dagelijks leven. Uit angst om plotseling overvallen te worden door hevige aandrang, ondernemen veel patiënten steeds minder activiteiten. Boodschappen doen, winkelen, werken en reizen kunnen een probleem worden. De kans bestaat dat men zich op den duur steeds meer gaat terugtrekken waardoor men erg geïsoleerd raakt.
Hoe gaat het verder?
Diagnose van proctitis
In eerste instantie wordt een lichamelijk onderzoek en onderzoek van de anus (rectaal toucher) verricht. Bloedonderzoek wordt gedaan om te kijken of er sprake is van een ontsteking. De ontlasting wordt onderzocht om andere oorzaken, zoals een infectie met bacteriën, parasieten of wormen, uit te sluiten.
Hierna kan een proctoscopie worden gedaan om het slijmvlies van de endeldarm te onderzoeken. Bij dit onderzoek wordt een starre kijkbuis (proctoscoop) via de anus in de endeldarm gebracht. Het slijmvlies kan worden onderzocht op ontstekingen en ook kan er gelijktijdig een ‘hapje’ uit het ontstoken slijmvlies worden genomen.
Dit noemen we een biopsie. Dit stukje weefsel (biopt) kan daarna onder de microscoop verder worden onderzocht.
Om te onderzoeken of de ontsteking zich ook naar de rest van de dikke darm heeft uitgebreid, is soms een sigmoïdoscopie of coloscopie nodig. Dit zijn allebei kijkonderzoeken van de dikke darm. Bij een sigmoïdoscopie wordt de endeldarm en het daarboven gelegen S-vormige deel van de dikke darm (het sigmoïd) onderzocht. Bij een coloscopie wordt de hele dikke darm tot aan de dunne darm onderzocht.
Behandeling van proctitis
Een proctitis kan normaal gesproken goed behandeld worden met medicijnen. De arts kan verschillende medicijnen voorschrijven afhankelijk van de oorzaak, de ernst en de duur van de klachten.
De meest voorgeschreven medicijnen zijn:
- Zetpillen met een ontstekingsremmende werking.
- Klysma’s met ontstekingsremmende medicijnen. Deze schrijft de arts meestal voor bij langdurige klachten.
- Medicijnen die het afweersysteem onderdrukken (immunosuppressiva).
Om te voorkomen dat de ontsteking telkens weer opvlamt, moeten de medicijnen vaak langdurig worden gebruikt.
Pas als er geen klachten meer zijn, mag je het gebruik van de medicijnen langzaam afbouwen. Doe dit altijd in overleg met je arts. Soms is het noodzakelijk, ook al zijn er geen klachten meer, om een lage dosering van het medicijn te blijven gebruiken. Je mag dus nooit zonder overleg met de arts stoppen, en nooit in één keer stoppen.
Soms kan de arts besluiten om een operatie uit te voeren en een tijdelijk stoma aan te leggen. Een stoma is een kunstmatige uitgang voor ontlasting via de buikwand. Dit stoma kan na verloop van tijd weer worden opgeheven. Wanneer je een stoma hebt, kan de endeldarm de kans krijgen om te herstellen. In zeer zeldzame gevallen is een operatie noodzakelijk, waarbij de endeldarm wordt verwijderd en een blijvend stoma wordt aangelegd.
Wat kan ik doen?
Tips en adviezen bij proctitis
Colofon
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting
In samenwerking met:
Drs. Jeroen Jansen, MDL-arts
Dr. Alfons Geraedts, MDL-arts
Dr. Rob Ouwendijk, MDL-arts
Dr. Mark van Berge Henegouwen, GI-chirurg
Dr. Christianne Buskens, GI-chirurg
Laatst herzien:
2013
We houden je graag op de hoogte
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
