Hepatitis betekent ontsteking van de lever. Het woord hepatitis is afgeleid uit het Grieks. Hepar betekent lever en itis betekent ontsteking. Hepatitis B wordt veroorzaakt door het hepatitis B-virus. Het gaat hierbij om een ander virus dan bij hepatitis A, C, D en E. Al deze vormen worden veroorzaakt door een virus. Daarom spreken we over virale hepatitis.
Hepatitis B komt wereldwijd voor. Ook in Nederland komt de ziekte voor. Besmetting vindt vooral plaats via bloed-bloedcontact, seksueel contact en van moeder op kind tijdens de geboorte. Als je eenmaal hepatitis B hebt gehad en bent genezen, dan ben je er de rest van jouw leven immuun voor. Je krijgt het dan niet opnieuw. Er bestaat een vaccin tegen hepatitis B. Hepatitis B kan acuut zijn of chronisch worden. Acuut houdt in dat de ontsteking kortdurend is en chronisch wil zeggen van lange duur.
Bij ongeveer 90% van de volwassen mensen geneest hepatitis B vanzelf binnen een half jaar. We spreken dan van acute hepatitis B. De meeste mensen hebben geen klachten, maar er kunnen wel klachten optreden.
Bij ongeveer 10% van de volwassenen geneest hepatitis B niet vanzelf en wordt het chronisch. We spreken van chronisch als het virus langer dan zes maanden in het lichaam aanwezig is. Je bent dan drager van het virus. De meeste mensen hebben weinig klachten of zijn alleen wat moe. Chronische hepatitis B blijft besmettelijk, ook als je geen klachten hebt.
Er bestaan twee vormen van chronische hepatitis B.
Actieve vorm
Inactieve vorm
In Nederland is het aantal nieuwe gevallen van hepatitis B licht gedaald. Naar schatting hebben ongeveer 40.000 mensen chronische hepatitis B.
Wereldwijd zijn er ongeveer 350 tot 400 miljoen mensen met chronische hepatitis B. Het komt vooral voor in grote delen van Afrika, Azië, Oost-Europa en Latijns-Amerika.
Bij wie komt hepatitis B het meeste voor?
De oorzaak van hepatitis B is besmetting met het hepatitis B-virus. Dit virus is heel besmettelijk. Al voordat je klachten hebt kun je anderen besmetten. Dit is vanaf ongeveer zes weken voordat je klachten hebt totdat het virus uit jouw bloed is verdwenen. Als het virus niet verdwijnt spreken we van chronische hepatitis B en ben je drager van het virus. Vaak zijn er geen klachten. Je bent wel besmettelijk, ook al zijn er geen klachten. Het hepatitis B-virus komt voor in bloed, sperma, voorvocht en vaginaal vocht.
In de dagelijkse omgang met mensen is er geen risico op besmetting met het hepatitis B-virus.
Voorbeelden waarbij er geen risico bestaat op besmetting
Bij 90% van de mensen die als baby besmet raken met het hepatitis B-virus, blijft het virus in het lichaam aanwezig. In Nederland worden daarom zwangere vrouwen getest op hepatitis B. Als een zwangere vrouw hepatitis B heeft, dan krijgt:
Het geven van borstvoeding is veilig zolang er geen wondjes bij de tepels zijn.
Als je besmet bent met het hepatitis B-virus heb je meestal geen of vage klachten. Vaak merk je er niets van. Je bent wel besmettelijk voor anderen. Als er klachten optreden, is dit meestal één tot zes maanden na besmetting. Bij ongeveer 90% van de volwassenen geneest de leverontsteking vanzelf binnen een half jaar.
Vanwege de grote reservecapaciteit van de lever veroorzaken leverziekten, zoals hepatitis, vaak pas in een laat stadium klachten. Dit komt doordat het gezonde deel van de lever de verschillende functies goed genoeg kan uitvoeren. Wanneer er klachten optreden is de ziekte meestal al in een ver gevorderd stadium.
Bij ongeveer 90% van de kinderen en 60% van de volwassenen verloopt een acute hepatitis B zonder duidelijke klachten. Klachten die kunnen optreden zijn:
Chronische hepatitis B veroorzaakt meestal geen klachten. Er bestaan twee vormen van chronische hepatitis B, een actieve en inactieve vorm. De actieve vorm kan op den duur een lichte tot ernstige leverontsteking veroorzaken en uiteindelijk leiden tot levercirrose. Dit is een ernstige leverbeschadiging, waarbij gezond weefsel in de lever vervangen wordt door littekenweefsel. Levercirrose ontstaat na vijf tot vijfentwintig jaar bij ongeveer 20% van de volwassenen met een actieve chronische hepatitis B. Van de patiënten met levercirrose ontstaat bij ongeveer 10% binnen vijf jaar leverkanker (HCC).
Deze getallen gelden als er geen behandeling met medicijnen plaatsvindt. Door zorgvuldige controle en behandeling met medicijnen is de kans op levercirrose en leverkanker veel kleiner.
Inactieve chronische hepatitis B veroorzaakt meestal geen klachten. Er kunnen perioden zijn dat het virus actief is, waarbij klachten kunnen optreden die bij een acute hepatitis B voorkomen.
Patiënten met chronische hepatitis B die ook HIV, hepatitis C of hepatitis D hebben waarvoor ze niet behandeld zijn, hebben een ernstiger en sneller ziekteverloop.
De huisarts kan via bloedonderzoek de diagnose van hepatitis B stellen. Het bloed wordt onderzocht op de aanwezigheid van antistoffen tegen het hepatitis B-virus. Antistoffen zijn vanaf ongeveer zes weken na besmetting in het bloed aantoonbaar. Of aanvullend onderzoek nodig is, is afhankelijk van de uitslag van het bloedonderzoek. De huisarts bespreekt dit met jou.
Een fibroscan meet de elasticiteit van de lever. Hiermee kan de hoeveelheid littekenweefsel in de lever worden bepaald.
Een echografie maakt gebruik van geluidsgolven. De verschillende soorten weefsels in en rond de lever kaatsen deze golven allemaal op een andere manier terug. Zo kan de arts zien of jouw lever gezond is.
Met een leverbiopsie kan de ernst van de ontsteking en verlittekening worden vastgesteld. Een leverbiopsie is bij de meeste patiënten niet nodig.
Als jouw huisarts bij jou de diagnose hepatitis B heeft gesteld is hij verplicht om dit te melden bij de GGD. De meldingsplicht kan verspreiding van infectieziekten helpen voorkomen. De meldingsplicht is geregeld in de Wet publieke gezondheid.
‘Sommige mensen die besmet zijn met het Hepatitis-B virus, krijgen daar klachten van. Ik behoorde tot de groep die er niets van merkt. Het is bij mij per toeval ontdekt’, vertelt Wim.
Acute hepatitis B geneest bijna altijd vanzelf. Gezonde voeding en leefstijl bevorderen de genezing. Het drinken van alcohol wordt afgeraden. Behandeling met medicijnen is niet nodig.
Er zijn verschillende behandelingen met medicijnen mogelijk. Door behandeling is de kans op blijvende beschadiging aan de lever veel kleiner. De arts bepaalt op basis van de ernst van de ontsteking van de lever en de leverwaarden in het bloed, welke behandeling nodig is.
Antivirale medicijnen
Peginterferon
Bovengenoemde medicijnen kunnen hepatitis B bijna nooit genezen maar remmen de virusdeling waardoor het ziekteproces vertraagd wordt. Nieuwe medicijnen (in ontwikkeling) zijn niet alleen gericht op de vertraging van het ziekteproces maar ook op genezing.
De medicijnen worden vergoed via het basispakket van de ziektekostenverzekering.
Sommige medicijnen die de arts voorschrijft kunnen bijwerkingen geven. Niet iedereen krijgt last hiervan en niet iedereen krijgt dezelfde bijwerkingen. In de bijsluiter van jouw medicijn staat informatie over de mogelijke bijwerkingen. Ook vind je hier informatie over wisselwerkingen met andere medicatie. Bespreek jouw klachten en bijwerkingen altijd met jouw arts. Bij ernstige bijwerkingen kan het zijn dat de dosering aangepast moet worden. Soms is het noodzakelijk om vanwege de bijwerkingen te stoppen met (één van de) medicijnen. Ook is het belangrijk om gebruik van andere medicijnen of het gebruik van middelen zonder recept (bijvoorbeeld uit de drogist), met jouw arts te bespreken.
Je kunt bijwerkingen van een medicijn ook altijd melden bij:
Besmetting met het hepatitis D-virus kan alleen als iemand op dat moment ook het hepatitis B-virus bij zich draagt. De manieren van besmetting zijn hetzelfde als bij hepatitis B.
De Nederlandse Leverpatiënten Vereniging (NLV) is een actieve patiëntenorganisatie voor iedereen die met een leverziekte te maken heeft: patiënten, familieleden, zorgverleners en andere betrokkenen. De vereniging verzorgt informatiemateriaal, geeft voorlichting, maakt het delen van ervaringen mogelijk en speelt een belangrijke rol in de belangenbehartiging van leverpatiënten.
Deze informatie is geschreven door de Maag Lever Darm Stichting in samenwerking met de Nederlandse Leverpatiëntenvereniging
In samenwerking met:
Dr. Rob de Knegt, MDL-arts
Dr. Martijn ter Borg, MDL-arts
Laatst herzien:
januari 2017
Bronnen:
NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen, 2016
RIVM-website
Factsheets WHO, 2016
We informeren je graag zo goed, betrouwbaar en compleet mogelijk over spijsverteringsziekten en -klachten. Voor voorlichting en onderzoek naar spijsverteringsziekten zijn wij volledig afhankelijk van donateurs.
ANBI/RSIN nr: 007247849
